Το εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί μια από τις πιο επικίνδυνες καταστάσεις για την υγεία, με σοβαρές συνέπειες για την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η άμεση αναγνώριση των συμπτωμάτων και η γρήγορη αντίδραση μπορούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ της πλήρους ανάρρωσης και της μόνιμης βλάβης. Γι’ αυτό, η κατανόηση και η εφαρμογή του κανόνα Χ.Ο.Π.Α. (Χέρι, Ομιλία, Πρόσωπο, Ασθενοφόρο) αποτελεί κρίσιμο εργαλείο στην αναγνώριση των συμπτωμάτων ενός εγκεφαλικού επεισοδίου και την άμεση παρέμβαση.
Ο κανόνας Χ.Ο.Π.Α. είναι εύκολος στη χρήση και βοηθά στην αναγνώριση των βασικών συμπτωμάτων του εγκεφαλικού επεισοδίου. Το πρώτο στοιχείο, το «Χέρι», αναφέρεται στην ξαφνική αδυναμία ή μούδιασμα σε ένα χέρι ή πόδι. Εάν κάποιος παρουσιάσει αδυναμία στο χέρι ή έχει δυσκολία να το σηκώσει, αυτό μπορεί να είναι ένδειξη εγκεφαλικού επεισοδίου. Το δεύτερο στοιχείο, η «Ομιλία», αναφέρεται σε δυσκολία στην άρθρωση ή ασαφή ομιλία. Εάν το άτομο έχει δυσκολία να μιλήσει καθαρά ή η ομιλία του είναι παραμορφωμένη, αυτό είναι επίσης ένα σοβαρό σύμπτωμα. Το «Πρόσωπο» αναφέρεται σε ασύμμετρο χαμόγελο ή στραβωμένο στόμα, ενώ η τελευταία λέξη του κανόνα, το «Ασθενοφόρο», υποδεικνύει την ανάγκη άμεσης κλήσης για ιατρική βοήθεια.
Όπως εξηγεί ο κ. Άλκης Ψυχογιός, Νευρολόγος και Διευθυντής ΜΑΦ Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων στο Metropolitan Hospital, υπάρχουν και άλλοι λιγότερο συνηθισμένοι, αλλά σημαντικοί, παράγοντες, όπως αιφνίδιοι πονοκέφαλοι, διπλωπία ή ίλιγγος με συνοδό αστάθεια στη βάδιση, που επίσης μπορεί να υποδεικνύουν εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ο χρόνος είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση του εγκεφάλου μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Η φράση «time is brain» αποτυπώνει τη σημασία της έγκαιρης θεραπείας, καθώς για κάθε λεπτό που περνά χωρίς παρέμβαση, χάνονται περίπου δύο εκατομμύρια νευρώνες. Ο ταχύς χρόνος αντίδρασης και η άμεση μεταφορά του ασθενούς σε εξειδικευμένο νοσοκομείο μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις συνέπειες του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η θεραπεία του εγκεφαλικού περιλαμβάνει δύο βασικές προσεγγίσεις: τη θρομβόλυση και τη μηχανική θρομβεκτομή. Η θρομβόλυση περιλαμβάνει τη χορήγηση φαρμάκων που διαλύουν τον θρόισμα και αποκαθιστούν τη ροή του αίματος. Η μηχανική θρομβεκτομή, από την άλλη, περιλαμβάνει την απομάκρυνση του θρόισματος μέσω ενός καθετήρα. Και οι δύο θεραπείες απαιτούν άμεση δράση, καθώς η καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες βλάβες.
Η γρήγορη διάγνωση και η άμεση κίνηση σε νοσοκομείο με ειδικές μονάδες για την αντιμετώπιση εγκεφαλικών επεισοδίων (stroke units) αυξάνουν τις πιθανότητες πλήρους ανάρρωσης και αποκατάστασης. Για το λόγο αυτό, η ενημέρωση του κοινού και η γνώση του κανόνα Χ.Ο.Π.Α. είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής της απειλητικής κατάστασης.