Η ανάπτυξη ενός μωρού είναι μοναδική σε πολυπλοκότητα και ταχύτητα. Κατανοώντας τι συμβαίνει στο σώμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορούμε να εξηγήσουμε πολλές από τις αλλαγές που παρατηρούν και αισθάνονται οι μέλλουσες μητέρες.
Η κύηση χωρίζεται σε τρία τρίμηνα, καθένα από τα οποία χαρακτηρίζεται από διαφορετικές φυσιολογικές αλλαγές για τη μητέρα και το μωρό.
1ο Τρίμηνο
Σε αυτή την περίοδο το σώμα προσαρμόζεται στην εγκυμοσύνη και στηρίζει την ανάπτυξη του εμβρύου, που σχηματίζει όλα τα κύρια όργανά του (οργανογένεση). Οι ορμόνες επηρεάζουν τη διάθεση και τη σεξουαλικότητα, ενώ η μητέρα παίρνει περίπου 1–2 κιλά. Από αυτά, μόλις 50 γραμμάρια αφορούν το έμβρυο· το υπόλοιπο είναι πλακούντας, αμνιακό υγρό, αυξημένη μήτρα και μαστοί και επιπλέον αίμα.
2ο Τρίμηνο
Η εγκυμοσύνη γίνεται πλέον εμφανής, η κοιλιά μεγαλώνει και η μήτρα προβάλλει πάνω από τη λεκάνη. Το μωρό ψηλώνει και δυναμώνει, ενώ οι κινήσεις του είναι πλέον αισθητές. Η μητέρα μπορεί να νιώσει πίεση στα πλευρά, καούρες και ενοχλήσεις στην κοιλιά. Η αύξηση βάρους σε αυτό το τρίμηνο κυμαίνεται γύρω στα 6 κιλά, με το μωρό να αντιστοιχεί περίπου σε 1 κιλό και τα υπόλοιπα στο σώμα της μητέρας που προσαρμόζεται για να το υποστηρίξει.
3ο Τρίμηνο
Το μωρό ολοκληρώνει την ανάπτυξή του και προετοιμάζεται για τη γέννα. Η μητέρα παίρνει περίπου 5 κιλά, από τα οποία 3 αφορούν το έμβρυο. Αλλαγές στο κέντρο βάρους προκαλούν κόπωση και δυσκολία εύρεσης άνετης στάσης, ενώ η λεκάνη ανοίγει και η μήτρα σκληραίνει προετοιμάζοντας το σώμα για τον τοκετό.
Συνολική αύξηση βάρους και παρακολούθηση
Η αύξηση βάρους πρέπει να είναι σταδιακή, περίπου 1 κιλό ανά μήνα, με συνολική αύξηση 9–12 κιλά κατά μέσο όρο. Το βάρος κατανέμεται άνισα: 3% το 1ο τρίμηνο, 10% το 2ο και 10% το 3ο. Κατά το τελευταίο τρίμηνο η παρακολούθηση πρέπει να είναι πιο συχνή, με ζύγισμα κάθε 15 ημέρες και εργαστηριακές εξετάσεις για λεύκωμα, ουρικό οξύ, τρανσαμινάσες και έλεγχο αρτηριακής πίεσης για προεκλαμψία.
Πού πηγαίνει το επιπλέον βάρος της μητέρας;
• Τα τοιχώματα της μήτρας παχαίνουν για να στηρίξουν το μωρό.
• Δημιουργείται ο πλακούντας και παράγεται αμνιακό υγρό.
• Οι μαστοί διογκώνονται για την παραγωγή γάλακτος.
• Αποθηκεύεται λίπος για να υποστηρίξει το θηλασμό και την επιβίωση μετά τον τοκετό.
• Το κυκλοφορικό σύστημα προσαρμόζεται για να τροφοδοτεί επαρκώς το έμβρυο.
Συχνές ερωτήσεις
Τι είναι ο πλακούντας;
Είναι το όργανο που τροφοδοτεί το έμβρυο με θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο και παράγει ορμόνες απαραίτητες για την εγκυμοσύνη.
Τι είναι ο ομφάλιος λώρος;
Ενώνει το έμβρυο με τον πλακούντα και περιλαμβάνει μια φλέβα και δύο αρτηρίες που επιτρέπουν τη διατροφή και την κυκλοφορία του εμβρύου.
Τι είναι το αμνιακό υγρό;
Προστατεύει και θρέφει το έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και συμμετέχει στην ανάπτυξη και τον τοκετό. Η εξέτασή του μπορεί να εντοπίσει γενετικά προβλήματα ή παθολογικές καταστάσεις του εμβρύου.
Ποιες παθήσεις της μητέρας επηρεάζουν την εγκυμοσύνη;
Καρδιοπάθεια, αναιμία, φυματίωση, παθήσεις νεφρών και πεπτικού συστήματος, σακχαρώδης διαβήτης και ενδοκρινικές διαταραχές.
Ποιες παθήσεις της μητέρας επηρεάζουν το έμβρυο;
Λοίμωξεις όπως ερυθρά, ιλαρά, ηπατίτιδα, τοξοπλάσμωση, λιστερίωση, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, καθώς και διαταραχές όπως σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση και θυρεοειδοπάθειες.