Το έργο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) αποτελεί τη μεγαλύτερη υποδομή που σχεδιάζεται να υλοποιηθεί στη χώρα τα επόμενα χρόνια, με προϋπολογισμό που αναμένεται να ξεπεράσει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο άξονας μήκους 223 χιλιομέτρων στοχεύει να μεταμορφώσει τις μεταφορικές υποδομές της Κρήτης, προσφέροντας αυξημένη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα στις μετακινήσεις. Πρόκειται για ένα έργο στρατηγικής σημασίας, το οποίο εντάσσεται στις κυβερνητικές προτεραιότητες, αποτελώντας και προσωπικό στοίχημα του πρωθυπουργού.
Καινοτόμα Χρηματοδοτικά Μοντέλα και Προκλήσεις
Η υλοποίηση του ΒΟΑΚ βασίζεται σε διαφορετικά χρηματοδοτικά σχήματα, κάτι που αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τον τεχνικό κλάδο. Οι τρεις βασικές εργολαβίες έχουν ήδη προσελκύσει σημαντικό ενδιαφέρον, με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ να αναλαμβάνει το κύριο έργο παραχώρησης. Παράλληλα, εκφράζεται ενδιαφέρον και από άλλους μεγάλους παίκτες του κατασκευαστικού κλάδου, όπως ο Άκτωρας.
Ωστόσο, το έργο αντιμετωπίζει τις συνήθεις παθογένειες των μεγάλων υποδομών στην Ελλάδα, όπως οι καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, η μετακίνηση δικτύων κοινής ωφέλειας, και οι αντιδράσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Χαρακτηριστικά, οι Δήμοι Ηρακλείου και Μαλεβιζίου έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, εγείροντας ζητήματα σχετικά με τη χάραξη του οδικού άξονα, η οποία, όπως ισχυρίζονται, επηρεάζει αρνητικά τις πόλεις τους.
Έργο Υψίστης Σημασίας με Διαιρετικές Γραμμές
Η κατασκευή του ΒΟΑΚ διαχωρίζεται σε τρία τμήματα:
- Χανιά – Ηράκλειο: Το μεγαλύτερο μέρος (157,5 χλμ.) υλοποιείται μέσω παραχώρησης από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
- Χερσόνησος – Νεάπολη: Ένα έργο ΣΔΙΤ 22,5 χιλιομέτρων που έχει ήδη ξεκινήσει.
- Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος: Ένα δημόσιο έργο 14,5 χιλιομέτρων.
Σημειώνεται ότι περιοχές όπως η Σητεία μένουν εκτός του κεντρικού σχεδιασμού, γεγονός που έχει προκαλέσει διαμαρτυρίες. Οι τοπικές αρχές επισημαίνουν ότι η ανατολική Κρήτη κινδυνεύει να παραμείνει απομονωμένη και λιγότερο ανεπτυγμένη τουριστικά.
Ο Χρόνος ως Εχθρός
Παρά τις προσπάθειες για επιτάχυνση των διαδικασιών, το έργο είναι αντιμέτωπο με καθυστερήσεις. Οι χρόνοι απαλλοτριώσεων και η έλλειψη συντονισμού σε κρίσιμα θέματα, όπως οι περιβαλλοντικές εγκρίσεις, επιβαρύνουν το χρονοδιάγραμμα. Ενδεικτικά, οι προσφυγές που έχουν κατατεθεί αναμένεται να εξεταστούν στις 27 Νοεμβρίου 2024, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει περαιτέρω την πορεία του έργου.
Μια Αναγκαιότητα Πενήντα Ετών
Η ανάγκη για έναν σύγχρονο οδικό άξονα στην Κρήτη έχει τεθεί από τη δεκαετία του 1970, αλλά μόλις τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει ουσιαστική πρόοδος. Το 2018 τέθηκαν οι βάσεις για τον σχεδιασμό, ενώ η σημερινή κυβέρνηση προχώρησε στην εξασφάλιση χρηματοδοτικών εργαλείων και στην προκήρυξη διαγωνισμών.
Η επιτυχής ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ δεν αφορά μόνο την ενίσχυση της τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης της Κρήτης, αλλά και τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, που αποτελούν μάστιγα για το νησί.