Η Αγία Σοφία, ένα από τα πιο επιβλητικά και ιστορικά μνημεία στον κόσμο, συνεχίζει να κρύβει μυστικά στα υπόγειά της. Οι πρόσφατες ανακαλύψεις στα υπόγεια τμήματα του ναού ρίχνουν φως σε άγνωστες πτυχές της ιστορίας του, προσφέροντας νέες πληροφορίες για το παρελθόν του.
Σήραγγες, κελιά και κατακόμβες αποκαλύπτονται, ενισχύοντας την εντύπωση ότι η Αγία Σοφία, με την πλούσια ιστορία της, συνεχίζει να κρύβει μυστικά από τις περασμένες εποχές.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό ρεπορτάζ της ΕΡΤ, τα νέα ευρήματα περιλαμβάνουν τμήματα υπόγειων δομών που είναι τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο ναός, ενώ κάποια από αυτά είναι ακόμη αρχαιότερα. Οι αρχαιολόγοι, οι οποίοι είχαν προσεγγίσει αυτά τα υπόγεια τμήματα πριν από δύο χρόνια, εργάζονται για την αποκατάστασή τους και την προσβασιμότητά τους από το κοινό. Ο στόχος είναι να καθαριστούν και να αποκαλυφθούν πλήρως, ώστε οι επισκέπτες να μπορέσουν να δουν από κοντά τη μυστηριώδη πλευρά του ιστορικού μνημείου.
Οι υπόγειες δομές της Αγίας Σοφίας φαίνεται ότι είχαν διάφορες χρήσεις κατά τη διάρκεια των αιώνων. Ενώ μεγάλο μέρος τους χρησιμοποιούνταν ως αποθηκευτικός χώρος, υπήρχαν και άλλες κατασκευές που σχετίζονταν με το αποχετευτικό ή το υδραυλικό σύστημα του ναού. Μια από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις είναι η τρίχωρη κατακόμβη που βρέθηκε σε βάθος τεσσάρων μέτρων, η οποία χρονολογείται από τον 4ο αιώνα μ.Χ. και αποτελεί την αρχαιότερη δομή στο σύμπλεγμα του βυζαντινού ναού. Η ύπαρξή της ήταν γνωστή από το 1946, όμως πρόσφατα ολοκληρώθηκε η απομάκρυνση τεσσάρων τόνων λάσπης που είχαν κατακλύσει τον χώρο.
Η καθηγήτρια του ΕΜΠ, Τώνια Μοροπούλου, που είναι ειδήμων σε θέματα συντήρησης της Αγίας Σοφίας, σημειώνει ότι όταν οι υπόγειοι χώροι γίνουν επισκέψιμοι, το μνημείο θα επανέλθει στη μουσειακή του λειτουργία. Παράλληλα, οι μύθοι γύρω από τα υπόγεια τούνελ συνεχίζουν να ζωντανεύουν τη φαντασία του κόσμου. Σύμφωνα με τον αστικό μύθο, οι υπόγειες στοές της Αγίας Σοφίας έφταναν μέχρι τα Πριγκηπόνησα και τον Πύργο του Λεάνδρου στον Βόσπορο. Αν και οι αρχαιολόγοι επιβεβαιώνουν τη σύνδεση των τούνελ, επισημαίνουν ότι η πορεία τους ανακόπτεται λόγω καθιζήσεων.
Η ανακάλυψη αυτών των υπόγειων δομών ενισχύει τη σημασία της Αγίας Σοφίας ως μουσειακού και ιστορικού χώρου και προσφέρει νέες προοπτικές για την κατανόηση του παρελθόντος της Κωνσταντινούπολης.