Η Dr. Αναστασία Μπενέκα μιλάει για το «wellbeing» και εξηγεί την απόλυτη επιρροή της φυσικής μας κατάστασης στην ψυχική μας υγεία

Η Δρ. Αναστασία Μπενέκα, καθηγήτρια στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με γνωστικό αντικείμενο τη φυσική αποκατάσταση τόνισε στο magdanews.gr ότι φυσική και ψυχική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και αλληλοεπηρεάζονται

.Όταν φροντίζουμε το σώμα μας μέσω άσκησης και υγιεινών συνηθειών, υποστηρίζουμε και την ψυχική μας ευεξία, καθώς βελτιώνεται η διάθεσή μας και μειώνεται το άγχος. Αυτή η αλληλεπίδραση ενισχύει τη συνολική μας υγεία και ποιότητα ζωής.

 

Πώς συνδέεται η φυσική υγεία με την ψυχική ευεξία και την ψυχολογία του ανθρώπου;

Η υγεία, η καλή υγεία συνδέεται άμεσα τόσο με την ψυχική υγεία όσο και με την σωματική υγεία, νιώθουμε δηλαδή καλά σωματικά. Δεν είναι δυνατόν κάποιος που πονάει κάπου, για παράδειγμα στη μέση του, να νιώθει καλά ψυχολογικά. Ομοίως, όποιος δεν είναι καλά ψυχολογικά, ενισχύει τους παράγοντες αυτούς που πιθανά του προκαλούν πόνο στον αυχένα, στη μέση στην πλάτη. Άρα θα πρέπει ο καθένας από εμάς που θέλει να βελτιώσει την υγεία του, να προσπαθεί να το κάνει αυτό με τεχνικές που προάγουν τόσο την ψυχολογία όσο και την σωματική υγεία. Μια από αυτές τις τεχνικές αποδεδειγμένα αποτελεσματική είναι η άσκηση, η φυσική δραστηριότητα, η κίνηση δηλαδή την οποία κάνουμε καθημερινά και μπορεί να βελτιώσει τόσο την ψυχική όσο και την σωματική υγεία.

Ποια είναι η έννοια το wellbeing, αν θα μπορούσαμε να την ορίσουμε, και τι θα πρέπει να κάνουμε ώστε να μπορούμε να το βελτιώσουμε;

Ο όρος «wellbeing» αποτελεί τη μεγάλη «ομπρέλα» η οποία περιλαμβάνει δράσεις και τεχνικές που προάγουν την υγεία, ψυχική και σωματική του ανθρώπου. Μπορεί να περιλαμβάνει μία βόλτα με φίλο σε πάρκο που βελτιώνει την φυσική και την ψυχική υγεία. Υπάρχουν επιστημονικές έρευνες οι οποίες αναφέρονται στις ευεργετικές ιδιότητες που έχει το περπάτημα ως βόλτα γύρω από το οικοδομικό μου τετράγωνο, που είναι δηλαδή το σπίτι μου και ακόμα καλύτερα αν αυτή η βόλτα γίνει με ένα φίλο μου, έχω δηλαδή και την κοινωνική συναναστροφή η οποία επίσης προάγει την υγεία μου σε πολλά επίπεδα όπως: στην λειτουργία της καρδιάς, των πνευμόνων, την κινητικότητα που έχω να περπατάω δηλαδή πιο εύκολα, πιο αποτελεσματικά με λιγότερους πόνους. Προς την κατεύθυνση του wellbeing μπορεί να αποτελεί ένα ωραίο μπάνιο στη θάλασσα ή ένα μασάζ χαλαρωτικό, ακούγοντας μουσική. Ο όρος wellbeing είναι ένας ευρύς όρος που περιλαμβάνει κάθε δράση, που προάγει την υγεία σε όλες τις διαστάσεις, είναι το «ευ ζην». Αυτές οι ενέργειες  καθορίζουν τον τρόπο ζωής μου, που έχει να κάνει με το πόσο καλά κοιμάμαι, πόσο κινητικός/ή είμαι, πόσο καλά διατρέφομαι.

Θεωρείτε ότι είναι απαραίτητο και χρήσιμο να μάθουν τα παιδιά από μικρή ηλικία την έννοια του wellbeing και γενικότερα της φυσικής υγείας;

Η ερώτησή σας για τα παιδιά αγγίζει μια πάρα πολύ ευαίσθητη χορδή, διότι το πως ζούμε, το μαθαίνουμε, και τα παιδιά μας είναι ακόμα στην κατάσταση που μαθαίνουν να αναπτύσσουν συνήθειες. Αυτές οι συνήθειες θα καθορίσουν τον τρόπο ζωής τους και σταδιακά όταν θα μεγαλώσουν και γίνουν ενήλικες θα είναι περισσότερο ή λιγότερο υγιείς.  Να σας πω ότι σε έναν ενήλικα, το να προσπαθείς να του αλλάξεις τον τρόπο που διατρέφεται, τον τρόπο που κοιμάται, την καθημερινότητα του με λίγα λόγια, δυσκολεύεσαι πολύ περισσότερο σε σχέση με το παιδί.

Εδώ είναι η ευθύνη της πολιτείας να εφαρμόζει καινοτόμες προσεγγίσεις εκπαίδευσης των παιδιών, όσον αφορά τις καθημερινές τους συνήθειες που θα βελτιώνουν τον τρόπο ζωής τους και σε βάθος χρόνου φυσικά θα βελτιώνουν την υγεία τους. Εδώ έχει πολύ ιδανική εφαρμογή αυτό που είχαμε στην αρχή: ψυχική υγεία φέρει σωματική υγεία και η σωματική υγεία ενισχύει και την ψυχική υγεία. Έτσι θα έχουμε μία κοινωνία πιο υγιή, ψυχικά και σωματικά.

 

Άρα οι καθηγητές και το Υπουργείο Παιδείας είναι απαραίτητο να συμβάλλουν στο να αναπτύξουν τα παιδιά από μικρή ηλικία μια αντίληψη της σημασίας του wellbeing και να το εφαρμόζουν!

Παίζει καθοριστικό ρόλο και θα πρέπει το υπουργείο παιδείας προληπτικά να συμπεριλάβει τέτοια προγράμματα εκπαίδευσης, γιατί το σχολείο καταλαμβάνει το μεγαλύτερο χρόνο στη ζωή ενός παιδιού, άρα δράσεις που υλοποιούνται μέσα στο σχολείο και από τους κατάλληλους ειδικούς που θα έπρεπε να είναι πρωταγωνιστές στην προαγωγή της υγείας, δηλαδή τους γυμναστές, είναι οι πιο κατάλληλες δράσεις κατά τη γνώμη μου.

Έχετε κάποιες προτάσεις πάνω σε αυτό το θέμα;  

Κάποιες προτάσεις μπορεί να είναι προγράμματα εκπαίδευσης βιωματικής εκπαίδευσης, όχι μόνο στα βιβλία και στην αποστήθιση. Να στηρίζονται δηλαδή σε βιωματικές δράσεις ώστε να καταλαβαίνουν τα παιδιά ότι το να σηκωθούν για παράδειγμα από το θρανίο τους και να περπατήσουν ή να κάνουν κάποιες ασκήσεις μόλις δύο με 3 λεπτά την ώρα, μπορεί να βοηθήσει στην μείωση του πόνου που ενδεχομένως νιώθουν εκείνη τη στιγμή. Θα μου πείτε, πονούν τα παιδιά; Φυσικά. Ο πόνος στην πλάτη ξεκινά πια από την ηλικία των 12 ετών! Διαμαρτύρονται για κούραση, πόνο, δυσφορία, «πιάσιμο» συνέπειες όλα της πολύωρης καθιστής θέσης και των λίγων ωρών γυμναστικής. Αντί να αυξάνουμε τις ώρες της γυμναστικής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, εμείς στην Ελλάδα τις μειώνουμε όλο και περισσότερο!

 

 

Σε αντίθεση  με ότι γίνεται βεβαίως στο εξωτερικό !

Σε έρευνα που είχε γίνει στο εξωτερικό σε δημοτικό σχολείο κάθε πρωί και πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα, τα παιδιά περπατούσαν μισή ώρα στο προαύλιο του σχολείου. Απλό περπάτημα, γοργό για όλους! ‘Όταν τελείωναν την ημέρα τους στο σχολείο περπατούσαν άλλο ένα μισάωρο τα παιδιά γύρω-γύρω στο προαύλιο και μετά έφευγαν.  Μισή ώρα το πρωί και μισή ώρα το μεσημέρι περπάτημα το είχαν συμπεριλάβει στο διδακτικό ωρολόγιο πρόγραμμα. Τα αποτελέσματα; τα παχύσαρκα παιδιά μείωσαν κατά πολύ το βάρος τους και όλα τα παιδιά βελτίωσαν παραμέτρους της φυσικής του κατάστασης, όπως η αερόβια ικανότητα τους η δύναμή τους. Τα συμπεράσματα δικά σας! Με το πιο απλό τρόπο τα παιδιά δημοτικού σχολείου γυμνάστηκαν αποτελεσματικά βελτιώνοντας την υγεία τους! Αυτό λοιπόν είναι ένα πάρα πολύ μικρό παράδειγμα, πως μπορούν μικρές παρεμβάσεις στην σχολική ζωή να βοηθήσουν στην βελτίωση της σωματικής και κατ’ επέκταση της ψυχικής υγείας των παιδιών. Αυτές οι παρεμβάσεις πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνουν από τις μικρές ηλικίες, γιατί αργότερα είναι πλέον πολύ αργά να μας ακολουθήσει το παιδί στην εφηβεία.

 

 

Γιατί επιβάλλεται να κάνει κανείς άσκηση στη διάρκεια του ωραρίου και με τα ρούχα της δουλειάς; Πείτε μας λίγα λόγια για την εκπαίδευση 2BE2MOVE που εφαρμόζετε στο χώρο εργασίας με αντικείμενο την άσκηση για την πρόληψη των μυοσκελετικών διαταραχών.

Τα μυοσκελετικά προβλήματα στον εργασιακό χώρο έχουν πάρει χαρακτήρα πανδημίας, αφού 1 στους 2 πονούν στον αυχένα ή τη μέση. Αυτό έχει συνέπειες τόσο στη σωματική υγεία όσο και στην ψυχική, αφού όποιος πονά δε γίνεται να έχει και θετική διάθεση.

Και τι προτείνετε ως “αντίδοτο” ;

Αντίδοτο αποτελεί μόνο η πρόληψη, η οποία μεταξύ άλλων απαιτεί προσαρμοσμένη άσκηση, κατάλληλα δηλαδή σχεδιασμένη ώστε να αντιμετωπίζει το πρόβλημα στην πηγή του. Διαφορετική άσκηση χρειάζεται ο εργαζόμενος που σηκώνει επαναλαμβανόμενα φορτία, πχ στο σουπερμάρκετ, άλλες σωματικές απαιτήσεις έχει ο οδηγός νταλίκας κλπ. Ο εργαζόμενος όμως δεν «ακούει» το σώμα του, δεν αντιλαμβάνεται δηλαδή έγκαιρα τη δυσφορία που νιώθει. Κατά συνέπεια η σωματική καταπόνηση συσσωρεύεται, η δυσφορία γίνεται σφίξιμο και στη συνέχεια πόνος μερικές φορές μάλιστα σοβαρός που χρειάζεται φυσικοθεραπείες και άλλου είδους θεραπείες για να περάσει.

Σε ποιες ομάδες εργαζομένων έχετε ήδη εφαρμόσει την εκπαίδευση αυτή άσκησης; Γενικά απευθυνόμαστε σε κάθε εργατικό δυναμικό και προσαρμόζουμε το πρόγραμμα άσκησης ανάλογα με το προφίλ της εργασίας.

Έχει εφαρμοστεί σε ένα δείγμα που αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τα 1000 άτομα και εκτός από εργαζομένους γραφείου σε καθιστή θέση δηλαδή πχ τηλεπικοινωνίες, σε άτομα που εκτελούν χειρωνακτική εργασία σε αποθήκες και χώρους διανομής, σε γεωργικές εργασίες και αποκατάσταση περιβάλλοντος, σε νοσηλευτές και νοσηλεύτριες που εργάζονται σε δημόσιο νοσοκομείο, αλλά και σε εργαζόμενους σε βαριά βιομηχανία (εργοστάσιο παραγωγής).

 

Ποια είναι η δική σας καθημερινή ρουτίνα για να διατηρείτε την υγεία σας σε καλή κατάσταση;

Προσπαθώ να έχω 1 ώρα την ημέρα κάποια δραστηριότητα. Προσωπικά μου αρέσει πολύ το περπάτημα, αλλά δε σημαίνει ότι είναι μόνο το περπάτημα που ωφελεί. Αν δεν καταφέρω να διαθέσω μία ώρα άσκησης, θα βγω έστω και μισή ώρα. Αυτό με βοηθά να έχω περισσότερη ενέργεια και φυσικά να έχω όσο το δυνατό λιγότερους πόνους στη μέση και τον αυχένα λόγω της καθιστής θέσης εργασίας που κάνω. Ο στόχος είναι να γεμίζει το ημερολόγιο μου με όσο το δυνατόν περισσότερη άσκηση καθημερινά. Γράφω κάθε μέρα τι κάνω! Όταν το κάνουμε αυτό, κυνηγάμε δηλαδή τον εαυτό μας, θα έλεγα, είναι πάρα πολύ ευεργετικό για την υγεία μας. Ξέρετε κάτι; το καταλαβαίνουμε αμέσως μόλις επιστρέφουμε στο σπίτι: νιώθουμε περισσότερη ενέργεια, περισσότερο ικανοί να συνεχίσουμε με τις υποχρεώσεις της ημέρας, αλλά και με καλύτερη διάθεση. Άρα έχουμε ήδη φροντίσει με τον καλύτερο τρόπο και την ψυχική υγεία μας!

Ποια είναι η πιο σημαντική συμβουλή που θα δίνατε σε κάποιον που ξεκινά τώρα να ενδιαφέρεται για τη φυσική του υγεία;

Θα συμβούλευα αρχικά να έχει ένα πρόγραμμα καθημερινά ως προς τις ώρες φαγητού, ύπνου, εργασίας. Την άσκηση την βάζετε όποτε θέλετε δεν πειράζει καθόλου, αλλά όλα τα άλλα πρέπει να έχουν ένα πρόγραμμα, ένα ρυθμό. Αυτές οι ρουτίνες που έχουμε είναι ευεργετικές για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας και αυτό να συνδυάζεται ιδανικά με ισορροπημένη διατροφή και όχι υπερβολές του σύγχρονου τρόπου ζωής. Όσον αφορά την άσκηση, όπου βρίσκετε ευκαιρία για κίνηση, να την εκμεταλλεύεστε, είτε αυτό είναι το να πάρω τη σκάλα ή να πάω περπατώντας και να μην πάρω το αυτοκίνητο σε μια καθημερινή δουλειά, η ευεργετική επίδραση της άσκησης είναι αθροιστική.

Το περπάτημα βοηθά πάρα πολύ αποτελεσματικά και στη ρύθμιση του σωματικού βάρους. Όταν έχει κάποιος περίσσιο σωματικό βάρος, μπορεί με το περπάτημα τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα και σταδιακά άμα καταφέρει να κάνει και 1h περπάτημα την ημέρα, ένας ενήλικας μπορεί να χάσει βάρος.  Ιδανικά όμως από μια ηλικία και μετά θα πρέπει να βάλουμε σ’ αυτή την ωρίτσα και άσκηση με αντιστάσεις αφού βοηθά πάρα πολύ και στην πρόληψη της οστεοπόρωσης.

 

Αν θέλετε να επικοινωνήσετε με την κ. Αναστασία Μπενέκα:

Ιστοσελίδα: 2be2move

Facebook: Natassa Beneka

LinkedIn: Natassa (Anastasia) Beneka