Η Έλσα Δημοπούλου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια μιλάει για την κατάθλιψη, τις κρίσεις πανικού, την παιδική κακοποίηση και το άγχος στην ζωή των ανθρώπων

Η Έλσα Δημοπούλου, έμπειρη ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, με εξειδίκευση στην εικαστική (ζωγραφική) ψυχοθεραπεία για παιδιά και εφήβους, μιλάει για την κατάθλιψη, τις κρίσεις πανικού, την παιδική κακοποίηση και το άγχος στην ζωή των ανθρώπων.

Η Έλσα Δημοπούλου μοιράζεται στο magdasnews.gr τις γνώσεις και την εμπειρία της σε μερικά από τα πιο σοβαρά ζητήματα που επηρεάζουν την ψυχική υγεία των ενηλίκων και των παιδιών. Συγκεκριμένα, μας μιλά για την Κατάθλιψη και πώς την αναγνωρίζουμε, ποιες είναι οι αιτίες της και ποιοι τρόποι αντιμετώπισης υπάρχουν;

Για το άγχος πώς διαχωρίζεται το φυσιολογικό άγχος από το παθολογικό και πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε; Για τις φοβίες, απαντώντας στο πώς δημιουργούνται και ποιες θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν. Για τις κρίσεις πανικού, πώς εμφανίζονται, τι μπορούμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης και ποιοι τρόποι πρόληψης υπάρχουν; Και τέλος μιλάει για την Παιδική κακοποίηση, το πως αναγνωρίζουμε αν ένα παιδί έχει υποστεί κακοποίηση και πώς μπορούμε να το στηρίξουμε, ενώ εξηγεί πώς η εικαστική ψυχοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει θεραπευτικό εργαλείο για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων.

Η Έλσα Δημόπουλου, είναι έμπειρη ψυχολόγος με εξειδίκευση στην παιδοψυχολογία, την εικαστική παιδοψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική ζευγαριών. Σπούδασε Εφαρμοσμένη Κοινωνική με Κλινική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Kent της Αγγλίας και συνέχισε τις σπουδές της στο King’s College, όπου απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Εικαστική Παιδοψυχοθεραπεία. Επιπλέον, ολοκλήρωσε ένα δεύτερο μεταπτυχιακό στη Συμβουλευτική Ζευγαριού στο Πανεπιστήμιο του Hull στο Λονδίνο.

Η επαγγελματική της πορεία περιλαμβάνει σημαντική εμπειρία στον χώρο της ψυχολογικής υποστήριξης παιδιών και οικογενειών. Έχει εργαστεί ως παιδοψυχολόγος στον εκπαιδευτικό οργανισμό Place to Be, όπου ανέλαβε την ευθύνη των συμβουλευτικών υπηρεσιών σε δημοτικά σχολεία, παρέχοντας ψυχολογική στήριξη σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς. Παράλληλα, έχει προσφέρει τις υπηρεσίες της στην παιδοψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου Guy’s στο Λονδίνο, αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία στη διαχείριση παιδικών και εφηβικών ψυχικών διαταραχών.

Σήμερα, διατηρεί το δικό της ιδιωτικό γραφείο, όπου παρέχει εξατομικευμένες ψυχολογικές υπηρεσίες, ενώ παράλληλα εργάζεται ως ψυχολόγος στην Περιφέρεια Αττικής. Στο πλαίσιο αυτής της θέσης, συμμετέχει στη διαχείριση έκτακτων και επειγουσών αναγκών, προσφέροντας ψυχολογική υποστήριξη και συμβάλλοντας σε δράσεις που αφορούν τις κοινωνικές δομές της Περιφέρειας.

Με πάθος για την επιστήμη της ψυχολογίας και πολυετή εμπειρία σε κλινικά και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, η Έλσα Δημόπουλου παραμένει αφοσιωμένη στην παροχή ουσιαστικής υποστήριξης σε παιδιά, οικογένειες και ζευγάρια, βοηθώντας τους να ξεπεράσουν προκλήσεις και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους.

Η Έλσα Δημόπουλου αγαπήθηκε από το κοινό μέσα από το συγγραφικό της έργο «Οι σχέσεις που ονειρευόμαστε» από τις εκδόσεις Μίνωας.

 

Κατάθλιψη: Πώς να την αναγνωρίσουμε και να την αντιμετωπίσουμε

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της κατάθλιψης;

Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια έντονη λύπη ή απογοήτευση. Είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επίμονα αισθήματα θλίψης, απώλειας ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα προσέφεραν χαρά, έντονη κόπωση, διαταραχές ύπνου και όρεξης, δυσκολία συγκέντρωσης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτοκτονικές σκέψεις.

Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση της κατάθλιψης;

Απάντηση: Οι αιτίες της κατάθλιψης είναι πολυπαραγοντικές. Περιλαμβάνουν βιολογικούς παράγοντες, όπως γενετική προδιάθεση και χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο, καθώς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, όπως χρόνιο άγχος, απώλεια αγαπημένων προσώπων, τραυματικές εμπειρίες και κοινωνική απομόνωση.

Υπάρχουν συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο;

Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ωστόσο, παρατηρείται αυξημένη συχνότητα σε εφήβους, λόγω των ορμονικών αλλαγών και των κοινωνικών πιέσεων, καθώς και σε ηλικιωμένους, λόγω μοναξιάς ή χρόνιων προβλημάτων υγείας.

Πώς βοηθά η ψυχοθεραπεία στην κατάθλιψη;

Η ψυχοθεραπεία βοηθά το άτομο να εντοπίσει τις αρνητικές σκέψεις και να τις αντικαταστήσει με πιο λειτουργικές. Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, η ψυχοδυναμική θεραπεία και η εικαστική θεραπεία είναι αποτελεσματικές προσεγγίσεις.

 

Άγχος: Όταν η ανησυχία γίνεται παθολογική

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ φυσιολογικού και παθολογικού άγχους;

Το φυσιολογικό άγχος είναι μια αντίδραση του οργανισμού σε καταστάσεις που απαιτούν εγρήγορση. Όταν όμως το άγχος γίνεται υπερβολικό, ανεξέλεγκτο και διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, επηρεάζοντας τη ζωή του ατόμου, τότε μιλάμε για παθολογικό άγχος.

Ποιες τεχνικές μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους;

Οι τεχνικές χαλάρωσης, η βαθιά αναπνοή, ο διαλογισμός, η φυσική άσκηση και η εικαστική θεραπεία μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση του άγχους.

Πώς μπορεί το χρόνιο άγχος να επηρεάσει τη σωματική υγεία;

Το χρόνιο άγχος μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική υγεία. Συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, υπέρταση, πονοκεφάλους, πεπτικά προβλήματα και εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει χρόνια κόπωση και αϋπνία, δυσκολεύοντας την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου.

 

Φοβίες: Όταν ο φόβος γίνεται εμπόδιο

Γιατί αναπτύσσουμε φοβίες;

Οι φοβίες μπορεί να αναπτυχθούν ως αποτέλεσμα τραυματικών εμπειριών ή να είναι αποτέλεσμα μαθημένης συμπεριφοράς, όπου το άτομο συνδέει ένα ερέθισμα με έντονο φόβο.

Πώς μπορεί κάποιος να ξεπεράσει μια φοβία;

Η θεραπεία έκθεσης, όπου το άτομο εκτίθεται σταδιακά στο αντικείμενο του φόβου του, είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Η εικαστική θεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει, επιτρέποντας στο άτομο να εκφράσει τα συναισθήματά του μέσω της τέχνης.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός απλού φόβου και μιας φοβίας; 

Ο φόβος είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε έναν πραγματικό κίνδυνο, ενώ η φοβία είναι ένας έντονος και παράλογος φόβος για κάτι που δεν αποτελεί πραγματική απειλή. Οι φοβίες είναι δυσανάλογες με την πραγματικότητα και συχνά επηρεάζουν την καθημερινότητα του ατόμου, καθώς μπορεί να το οδηγήσουν στην αποφυγή καταστάσεων, ανθρώπων ή αντικειμένων που συνδέονται με αυτόν τον φόβο.

Τι ρόλο παίζει η παιδική ηλικία στην ανάπτυξη φοβιών;

Πολλές φοβίες έχουν τις ρίζες τους στην παιδική ηλικία, συχνά ως αποτέλεσμα τραυματικών εμπειριών, μιμητικής συμπεριφοράς από γονείς ή άλλους ενήλικες ή έντονου στρες. Για παράδειγμα, ένα παιδί που δέχτηκε επίθεση από σκύλο μπορεί να αναπτύξει φοβία για τα σκυλιά, ενώ αν οι γονείς του είχαν έντονο φόβο για το σκοτάδι, μπορεί να μάθει να φοβάται και αυτό.

Ποιες είναι οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι αντιμετώπισης των φοβιών;

Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι περιλαμβάνουν τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, η οποία βοηθά το άτομο να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται για το αντικείμενο του φόβου του, και την έκθεση στη φοβική κατάσταση με ελεγχόμενο τρόπο (έκθεση σταδιακής απευαισθητοποίησης). Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τεχνικές χαλάρωσης, αναπνοής και, αν χρειάζεται, φαρμακευτική αγωγή για τη διαχείριση του άγχους που προκαλεί η φοβία.

Κρίσεις Πανικού: Όταν το σώμα αντιδρά

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας κρίσης πανικού;

Οι κρίσεις πανικού συνοδεύονται από έντονη ταχυκαρδία, δύσπνοια, αίσθημα επικείμενου θανάτου, τρέμουλο και εφίδρωση.

Τι μπορεί να κάνει κάποιος κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού;

Είναι σημαντικό να εστιάσει στην αναπνοή του, να αναγνωρίσει ότι η κρίση δεν είναι επικίνδυνη και να χρησιμοποιήσει τεχνικές γείωσης, όπως το να περιγράψει αντικείμενα γύρω του.

Μπορεί μια κρίση πανικού να μιμηθεί συμπτώματα σωματικών ασθενειών;

Ναι, οι κρίσεις πανικού συχνά μιμούνται συμπτώματα σωματικών παθήσεων, όπως καρδιακές προσβολές ή αναπνευστικά προβλήματα. Ταχυκαρδία, δύσπνοια, πόνος στο στήθος, εφίδρωση και ζάλη είναι μερικά από τα συμπτώματα που μπορεί να κάνουν κάποιον να πιστέψει ότι έχει σοβαρό ιατρικό πρόβλημα. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλά άτομα καταλήγουν στα επείγοντα νομίζοντας ότι παθαίνουν κάτι επικίνδυνο, ενώ στην πραγματικότητα βιώνουν μια κρίση πανικού.

Υπάρχουν συγκεκριμένα ερεθίσματα που μπορεί να πυροδοτήσουν μια κρίση πανικού;

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να προκληθούν από διάφορα ερεθίσματα, τα οποία διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Συχνά, όμως, συνδέονται με έντονο στρες, τραυματικές εμπειρίες, φοβίες, κοινωνική πίεση ή ακόμα και σωματικές καταστάσεις, όπως η υπερκατανάλωση καφεΐνης. Μερικοί άνθρωποι παθαίνουν κρίσεις πανικού χωρίς εμφανή αιτία, γεγονός που κάνει την εμπειρία ακόμα πιο τρομακτική για αυτούς.

Ποιες στρατηγικές μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να προλάβει ή να μειώσει τις κρίσεις πανικού;

Υπάρχουν αρκετές τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη και στη μείωση της έντασης των κρίσεων πανικού. Η σωστή διαχείριση του στρες μέσω ασκήσεων αναπνοής, χαλάρωσης και διαλογισμού μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική. Η τακτική σωματική άσκηση βοηθά στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος, ενώ η αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης καφεΐνης και αλκοόλ μπορεί επίσης να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης κρίσεων. Τέλος, η ψυχοθεραπεία, και ιδιαίτερα η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, είναι πολύ χρήσιμη για την αναγνώριση των σκέψεων που πυροδοτούν τις κρίσεις και την εκμάθηση τρόπων διαχείρισής τους.

 

Παιδική Κακοποίηση: Η ανάγκη προστασίας των παιδιών

Ποια είναι τα βασικά σημάδια της παιδικής κακοποίησης;

Τα παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση μπορεί να εμφανίζουν απομόνωση, επιθετικότητα, έντονες φοβίες και ψυχοσωματικά συμπτώματα.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί που έχει βιώσει κακοποίηση;

Πρέπει να του προσφέρουμε ένα ασφαλές περιβάλλον, να του δείξουμε ότι το πιστεύουμε και να ζητήσουμε βοήθεια από έναν ειδικό.

Ποιος είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών και των γονέων στην πρόληψη της παιδικής κακοποίησης;

Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς έχουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της κακοποίησης. Είναι σημαντικό να είναι ενημερωμένοι για τα σημάδια που μπορεί να δείξει ένα παιδί, να διατηρούν ανοιχτή επικοινωνία μαζί του και να το ενθαρρύνουν να μιλάει για ό,τι το απασχολεί. Επίσης, η εκπαίδευση των παιδιών σχετικά με τα δικαιώματά τους και το σώμα τους μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά.

Πώς μπορεί να επηρεάσει η παιδική κακοποίηση την ψυχολογική ανάπτυξη ενός παιδιού σε βάθος χρόνου;

Τα παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση μπορεί να εμφανίσουν μακροχρόνια ψυχολογικά προβλήματα, όπως άγχος, κατάθλιψη, δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το τραύμα μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές προσωπικότητας ή μετατραυματικό στρες. Γι’ αυτό είναι κρίσιμο να λάβουν έγκαιρη υποστήριξη από ειδικούς ψυχικής υγείας.

 

Εικαστική Ψυχοθεραπεία: Η θεραπευτική δύναμη της τέχνης

Πώς λειτουργεί η εικαστική θεραπεία;

Επιτρέπει στα παιδιά και στους εφήβους να εκφράσουν τα συναισθήματά τους μέσα από τη ζωγραφική και τη δημιουργία, παρέχοντας έναν μη λεκτικό τρόπο επικοινωνίας.

Για ποιες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική;

Είναι ιδανική για παιδιά που έχουν βιώσει τραύματα, άγχος ή δυσκολίες στην επικοινωνία.

Πώς ακριβώς βοηθά η εικαστική ψυχοθεραπεία τα παιδιά στην έκφραση των συναισθημάτων τους;

Τα παιδιά συχνά δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με λόγια, ειδικά αν έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες. Μέσα από τη ζωγραφική, το σχέδιο και άλλες μορφές τέχνης, μπορούν να αποτυπώσουν αυτά που νιώθουν με έναν μη λεκτικό τρόπο. Αυτό τους επιτρέπει να εξωτερικεύσουν φόβους, άγχη και δυσκολίες, ενώ παράλληλα ο θεραπευτής μπορεί να τα καθοδηγήσει σε μια διαδικασία αυτογνωσίας και θεραπείας.

Με ποιον τρόπο οι επιστήμονες μπορούν να αντιληφθούν ενδείξεις κακοποίησης μέσα από τις ζωγραφιές των παιδιών;

Οι παιδοψυχολόγοι και οι ειδικοί στην εικαστική θεραπεία εξετάζουν διάφορα στοιχεία στις ζωγραφιές των παιδιών, όπως τα χρώματα που χρησιμοποιούν, τη θεματολογία, τις αναλογίες των ανθρώπινων μορφών, τη θέση των ατόμων στον χώρο και τη γενική αίσθηση του έργου. Για παράδειγμα, οι πολύ σκούρες ή έντονες αποχρώσεις, οι παραμορφωμένες φιγούρες, η απουσία ορισμένων μελών του σώματος (όπως στόματα ή χέρια), οι σκηνές βίας ή η τοποθέτηση ενός παιδιού μακριά από την οικογένεια μπορεί να είναι ενδείξεις συναισθηματικής ή σωματικής κακοποίησης.

Πώς προσαρμόζεται η εικαστική θεραπεία ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες κάθε παιδιού;

Κάθε παιδί είναι μοναδικό, γι’ αυτό και η θεραπευτική προσέγγιση προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικία του, το επίπεδο ανάπτυξής του και τη συναισθηματική του κατάσταση. Για τα μικρότερα παιδιά, χρησιμοποιούνται πιο ελεύθερες και παιχνιδιάρικες τεχνικές, όπως ζωγραφική με δάχτυλα ή δημιουργία με πλαστελίνη, ώστε να νιώσουν άνετα. Στα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους, η διαδικασία μπορεί να είναι πιο στοχευμένη, ενθαρρύνοντάς τα να εκφραστούν μέσα από αφηρημένα ή πιο δομημένα έργα, με συζήτηση γύρω από το περιεχόμενο των δημιουργιών τους.

 

Η Επίδραση του Κορονοϊού στην Ψυχική Υγεία

Πώς επηρέασε η πανδημία του κορονοϊού την ψυχική υγεία των ανθρώπων;

Η πανδημία προκάλεσε έντονο άγχος, φόβο και ανασφάλεια σε πολλούς ανθρώπους. Οι περιορισμοί, η κοινωνική απομόνωση, η αβεβαιότητα για την υγεία και την οικονομική κατάσταση, καθώς και ο φόβος της μόλυνσης ή της απώλειας αγαπημένων προσώπων, συνέβαλαν στην αύξηση των περιστατικών άγχους, κατάθλιψης και μετατραυματικού στρες.

Ποιες ηλικιακές ομάδες επηρεάστηκαν περισσότερο ψυχολογικά από την πανδημία;

Όλες οι ηλικιακές ομάδες επηρεάστηκαν, αλλά ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι, λόγω της απομόνωσης και του αυξημένου κινδύνου για την υγεία τους, οι έφηβοι, λόγω της διαταραχής της κοινωνικής και σχολικής τους ζωής, καθώς και οι εργαζόμενοι που αντιμετώπισαν επαγγελματική αβεβαιότητα ή απώλεια εργασίας.

Πώς επηρέασε η τηλεργασία και η τηλεκπαίδευση την ψυχολογία των ανθρώπων;

Απάντηση Η τηλεργασία και η τηλεκπαίδευση προκάλεσαν αυξημένο στρες, αίσθημα απομόνωσης και δυσκολία διαχωρισμού επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Για τους μαθητές και τους φοιτητές, η έλλειψη φυσικής αλληλεπίδρασης με τους συνομηλίκους δημιούργησε συναισθήματα μοναξιάς και μειωμένης παρακίνησης.

Πώς μπορεί κάποιος να διαχειριστεί το άγχος που προκάλεσε η πανδημία;

Είναι σημαντικό να διατηρείται η επικοινωνία με αγαπημένα πρόσωπα, ακόμα και από απόσταση, να υπάρχει μια καθημερινή ρουτίνα που περιλαμβάνει σωματική άσκηση και δημιουργικές δραστηριότητες και, αν χρειαστεί, να αναζητηθεί επαγγελματική βοήθεια από ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή.

 

Βρείτε την Έλσα Δημοπούλου στο Instagram πατώντας ΕΔΩ

Βρείτε την Έλσα Δημοπούλου στο Facebook πατώντας ΕΔΩ

Διαβάστε ακόμα περισσότερα στην ιστοσελίδα της Έλσας Δημοπούλου: elsatherapy.gr