Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί μία από τις πιο επιθετικές μορφές καρκίνου, με περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές και υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι το κάπνισμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου, αν και οι ακριβείς μηχανισμοί παρέμεναν ασαφείς. Μία νέα μελέτη ρίχνει φως στον τρόπο με τον οποίο οι τοξίνες του καπνού επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα και επιταχύνουν την ανάπτυξη όγκων.
Στην έρευνα εξηγείται γιατί οι καπνιστές παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος και γιατί τα αποτελέσματά τους είναι χειρότερα σε σύγκριση με τους μη καπνιστές. Ερευνητές από το University of Michigan Health Rogel Cancer Center, σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Cancer Discovery, εντόπισαν έναν τύπο κυττάρου που αντιδρά σε περιβαλλοντικές τοξίνες όπως αυτές των τσιγάρων. Όταν οι τοξίνες προσδένονται σε αυτά τα κύτταρα, προκαλείται η απελευθέρωση της ιντερλευκίνης-22 (IL-22), η οποία οδηγεί σε επιθετική ανάπτυξη όγκων σε ποντίκια με καρκίνο του παγκρέατος.
Η ανάλυση αποκάλυψε επίσης έναν υπερ-κατασταλτικό τύπο ανοσοκυττάρου που ενισχύει αυτή την αντίδραση, εμποδίζοντας ταυτόχρονα το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει τον όγκο. Οι ερευνητές χορήγησαν χημικές ουσίες από τα τσιγάρα σε ποντίκια με όγκους για να μελετήσουν την επίδραση στην IL-22.
«Αλλάζει δραματικά τη συμπεριφορά των όγκων. Αυξάνονται σημαντικά, κάνουν μεταστάσεις σε όλο το σώμα. Ήταν πραγματικά εντυπωσιακό», δήλωσε ο Dr. Timothy L. Frankel, συν-διευθυντής του Rogel and Blondy Center for Pancreatic Cancer και καθηγητής Χειρουργικής Ογκολογίας στο Michigan Medicine. Η ομάδα επιβεβαίωσε ότι σε ποντίκια χωρίς ανοσοποιητικό σύστημα οι χημικές τοξίνες δεν προκάλεσαν ανάπτυξη όγκου, υποδεικνύοντας τον κρίσιμο ρόλο του ανοσοποιητικού.
Η IL-22 συμβάλλει επίσης στην παραγωγή Τ-ρυθμιστικών κυττάρων, που καταστέλλουν την ανοσοαπόκριση και δεν είχαν συσχετιστεί προηγουμένως με τον καρκίνο του παγκρέατος. «Όταν αφαιρέσαμε όλα τα T-reg κύτταρα από τα ποντίκια, αντιστράφηκε πλήρως η δυνατότητα της χημικής ουσίας των τσιγάρων να επιτρέπει την ανάπτυξη του όγκου», εξήγησε ο Frankel.
Τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν και σε ανθρώπινα ανοσοκύτταρα, καθώς και σε κύτταρα ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος. Οι καπνιστές είχαν περισσότερα T-reg κύτταρα από τους μη καπνιστές. Επιπλέον, αναστολέας που εμποδίζει τη δράση της χημικής ουσίας των τσιγάρων ήταν αποτελεσματικός στη συρρίκνωση των όγκων.
«Αν καταφέρουμε να αναστείλουμε αυτά τα υπερ-κατασταλτικά κύτταρα, μπορεί να ενεργοποιηθεί ξανά η φυσική ανοσοαπόκριση. Αυτό θα μπορούσε να ενισχυθεί περαιτέρω με τις υπάρχουσες ανοσοθεραπείες», σημείωσε ο Frankel.
Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τη χρήση φαρμάκου που αναστέλλει τις τοξίνες ή αποκλείει το σηματοδοτικό μονοπάτι της IL-22. Τα ευρήματα υποδεικνύουν την ανάγκη εξατομικευμένης θεραπείας ανάλογα με την έκθεση των ασθενών στον καπνό. «Δεν υπάρχει αξιόπιστη μέθοδος προληπτικού ελέγχου, αλλά οι καπνιστές πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπτώματα και να εξετάζουν την παραπομπή σε κλινική υψηλού κινδύνου», συμβουλεύει ο Frankel.
Η μελέτη αυτή προσφέρει κρίσιμες γνώσεις για τον ρόλο του καπνίσματος στον καρκίνο του παγκρέατος, δείχνοντας ότι οι τοξίνες του καπνού όχι μόνο προάγουν την ανάπτυξη όγκων αλλά και καταστέλλουν την αντι-καρκινική ανοσοαπόκριση μέσω των T-ρυθμιστικών κυττάρων, ανοίγοντας τον δρόμο για νέα φαρμακευτικά μέσα και εξατομικευμένες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας.