Πόσο εύκολα κοιμάστε κάθε βράδυ; Αν δυσκολεύεστε να αποκοιμηθείτε ή δεν βλέπετε όνειρα, ίσως να είναι κάτι περισσότερο από απλή κούραση. Νέα κινεζική μελέτη, που δημοσιεύεται στο Alzheimer’s and Dementia, δείχνει ότι τα προβλήματα στον ύπνο μπορεί να αποτελούν πρώιμο σημάδι κινδύνου για νόσο Αλτσχάιμερ. Όσο πιο ομαλή και σταθερή είναι η σχέση μας με τον ύπνο, τόσο το καλύτερο για την υγεία του εγκεφάλου μας.
Ο ρόλος του ύπνου REM
Ο ύπνος REM, το στάδιο κατά το οποίο βλέπουμε όνειρα, είναι κρίσιμος για τη μνήμη, τη μάθηση και τη δημιουργικότητα. Ακολουθεί τρεις βαθύτερες φάσεις ύπνου μη REM, σχηματίζοντας κύκλους περίπου 90 λεπτών που επαναλαμβάνονται πολλές φορές τη νύχτα. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι συχνά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να φτάσουν σε αυτό το στάδιο.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτή η καθυστέρηση μπορεί να μην είναι αθώα: συνδέεται με αυξημένα επίπεδα αμυλοειδούς και tau, δύο πρωτεϊνών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Σύμφωνα με τη δρ. Yue Leng από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, ο ανεπαρκής ή καθυστερημένος ύπνος REM εμποδίζει την εδραίωση της μνήμης και μπορεί να βλάψει τον ιππόκαμπο, ενώ παράλληλα αυξάνει την κορτιζόλη, επηρεάζοντας αρνητικά τη γνωστική λειτουργία.
Τι έδειξε η μελέτη
Η έρευνα παρακολούθησε 128 συμμετέχοντες, ηλικίας 70 ετών κατά μέσο όρο, ανάμεσά τους άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ, ήπια γνωστική διαταραχή και φυσιολογική γνωστική λειτουργία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι δυσκολεύονταν να φτάσουν στον ύπνο REM είχαν 16% περισσότερο αμυλοειδές, 29% περισσότερο tau και χαμηλότερα επίπεδα του εγκεφαλικού νευροτροφικού παράγοντα (BDNF), που είναι σημαντικός για την υγεία του εγκεφάλου.
Πρακτικές για καλύτερο ύπνο
Προηγούμενες μελέτες σε ζώα υποδεικνύουν ότι η ενίσχυση του ύπνου REM μπορεί να μειώσει τις εγκεφαλικές αλλαγές που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η μελατονίνη, για παράδειγμα, προάγει τον ύπνο REM και περιορίζει τη συσσώρευση αμυλοειδούς και tau στα ποντίκια. Παρόμοια αποτελέσματα δείχνουν και ορισμένα φάρμακα για την αϋπνία που στοχεύουν στη βελτίωση του REM.
Οι ειδικοί συνιστούν επίσης την αντιμετώπιση διαταραχών όπως η υπνική άπνοια, την αποφυγή υπερβολικού αλκοόλ και τη σωστή διαχείριση φαρμάκων που καταστέλλουν τον ύπνο REM. Η δρ. Dantao Peng υπογραμμίζει ότι ασθενείς που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά ή ηρεμιστικά πρέπει να ενημερώνονται για τους πιθανούς κινδύνους.
Η σημασία της πρόληψης
Η άνοια και η νόσος Αλτσχάιμερ αποτελούν αυξανόμενη πρόκληση για τη δημόσια υγεία, με σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Η έγκαιρη ανίχνευση και η φροντίδα του ύπνου REM μπορούν να γίνουν κρίσιμα εργαλεία στην πρόληψη και στη διατήρηση της γνωστικής λειτουργίας. Όπως καταλήγουν οι ερευνητές, η κατανόηση της σχέσης ύπνου και νόσου Αλτσχάιμερ ανοίγει νέες προοπτικές για στρατηγικές πρόληψης και προστασίας του εγκεφάλου.