Γράφει ο Παναγιώτης Κοκκόρης,
Α΄Υποδιοικητής e – ΕΦΚΑ,
Πρ. Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Κάθε χρόνο, «σβήνει» από τον χάρτη μια ελληνική πόλη. Όχι από πόλεμο, αλλά από… γήρας. Το 2024 γεννήθηκαν μόλις 68.467 παιδιά – 4,2% λιγότερα από πέρσι. Την ίδια στιγμή, 126.916 Έλληνες έφυγαν από τη ζωή. Η Ελλάδα μικραίνει και γερνάει, σαν μια παλιά φωτογραφία που ξεθωριάζει αργά αλλά σταθερά.
Από το 2010 το ισοζύγιο γεννήσεων–θανάτων είναι μόνιμα αρνητικό. Μια χώρα χωρίς παιδιά, είναι μια χώρα χωρίς μέλλον. Και χωρίς νέους, ποιος θα στηρίξει το ασφαλιστικό; Γιατί χωρίς εργαζόμενους, χωρίς εισφορές, χωρίς φόρους… δεν υπάρχει ασφάλιση. Υπάρχει μόνο ανακύκλωση φτώχειας.
Οι λόγοι γνωστοί: ακρίβεια, αβεβαιότητα, ακριβό σπίτι, φτηνά όνειρα. Τα νέα ζευγάρια δεν αρνούνται τη ζωή· απλώς φοβούνται να τη γεννήσουν. Κανείς δεν φέρνει παιδί στον κόσμο αν δεν νιώθει πως ο κόσμος τον χωρά.
Όμως, η λύση δεν είναι μόνο οι γεννήσεις. Είναι και η ενεργός γήρανση. Γιατί δίπλα μας υπάρχουν άνθρωποι γεμάτοι εμπειρία, γνώση και δύναμη που δεν θέλουν να «βγουν στη σύνταξη από τη ζωή». Από 36.000 εργαζόμενους συνταξιούχους το 2022, φτάσαμε στους 230.000 το 2025. Χιλιάδες άνθρωποι που επέλεξαν να μείνουν χρήσιμοι. Να συνεχίσουν να δίνουν. Και μαζί τους, να παίρνει μπρος ξανά η ίδια η κοινωνία.
Το κράτος δείχνει να καταλαβαίνει πως το δημογραφικό δεν λύνεται με ευχές και επιδόματα, αλλά με σχέδιο. Από τη μια, στήριξη της γονεϊκότητας: φορολογικά κίνητρα, στεγαστικά για νέους, βοήθεια στις οικογένειες. Από την άλλη, αξιοποίηση της ωριμότητας: τέλος στα αντικίνητρα για όσους θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται. Δύο κατευθύνσεις, ένας στόχος — να μη μείνει κανείς πίσω.
Και κάπου ανάμεσα, μια γενιά που κρατά ακόμη την ανάσα της: οι σημερινοί τριαντάρηδες και τριανταπεντάρηδες. Μια γενιά που μεγάλωσε μέσα σε κρίση, πανδημία, ανεργία. Αυτοί που είδαν περισσότερα “τέλη εποχής” απ’ όσα θα έπρεπε. Αυτοί πρέπει να πειστούν ότι η Ελλάδα δεν τελείωσε — απλώς αλλάζει σελίδα. Ότι μπορούν να κάνουν οικογένεια χωρίς να προδώσουν τα όνειρά τους.
Και υπάρχουν σημάδια ζωής. 500.000 νέες θέσεις εργασίας σε τέσσερα χρόνια.
Αύξηση κατώτατου μισθού 35,4%. 423.000 νέοι που γύρισαν από το εξωτερικό.
Δεν είναι νούμερα. Είναι επιστροφές ελπίδας.
Η τεχνολογία βοηθάει κι αυτή: η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας έφερε πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ στους εργαζόμενους μέσα σε πέντε μήνες. Η αγορά εργασίας, επιτέλους, αποκτά κανόνες. Και το ΤΕΚΑ δίνει στους νέους ασφαλισμένους την αίσθηση ότι το μέλλον δεν είναι άγνωστο.
Το μεγάλο ερώτημα παραμένει: είναι το ασφαλιστικό μας βιώσιμο; Ναι — αν συνεχίσουμε να αλλάζουμε. Γιατί ένα ασφαλιστικό δεν το κρατούν οι αριθμοί· το κρατούν οι άνθρωποι. Και σήμερα, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, έχουμε ένα σύστημα που δεν σέρνεται, αλλά κινείται μαζί με την κοινωνία.
Το ασφαλιστικό δεν είναι γραφειοκρατία. Είναι καθρέφτης αξιών: της δουλειάς, της συνέπειας, της πίστης στη διαδοχή των γενεών. Όσο πιστεύουμε ότι η ζωή έχει συνέχεια, τόσο θα αντέχει και το σύστημά μας.
Γιατί η δημογραφική αναγέννηση δεν είναι θέμα αριθμών· είναι θέμα ψυχής. Και το μέλλον δεν αρχίζει τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί — αρχίζει τη στιγμή που μια κοινωνία αποφασίζει να ελπίζει ξανά.