Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας για το 2024, καταγράφηκε αύξηση κατά 39% στις καταγγελίες για περιστατικά βίας και παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. Το 88% των αναφορών αφορούσε λεκτική ή σωματική βία, καθώς και ψυχολογική ή ηθική παρενόχληση (γνωστή και ως mobbing), ενώ μόλις το 12% αφορούσε σεξουαλική παρενόχληση — ποσοστό που επιβεβαιώνει τη συστηματική υποδήλωση αυτών των περιστατικών.
Ένα φαινόμενο που καλύπτεται με «σιωπή»
Παρά τη σοβαρότητα του φαινομένου, η σιωπή κυριαρχεί. Θύμα μπορεί να είναι οποιοσδήποτε εργαζόμενος, ανεξαρτήτως φύλου ή θέσης, ενώ δράστες ενδέχεται να είναι εργοδότες, προϊστάμενοι ή συνάδελφοι. Το φαινόμενο της παρενόχλησης συχνά καλύπτεται από ένα πέπλο φόβου και συγκάλυψης, αφήνοντας τα θύματα απροστάτευτα και αβοήθητα.
Δραματική ασυμμετρία με τα πραγματικά περιστατικά
Η έκθεση της ΓΣΕΕ, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Friedrich Ebert Stiftung, αποκαλύπτει ακόμη πιο ανησυχητικά δεδομένα: 1 στους 3 εργαζομένους έχει βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας, με τις γυναίκες να αποτελούν το 75,3% των θυμάτων. Ωστόσο, μόλις το 1,6% αυτών των περιστατικών καταγγέλλεται επίσημα.
Φόβος και αίσθηση ματαιότητας «μπλοκάρουν» τις καταγγελίες
Οι βασικότεροι λόγοι που τα θύματα επιλέγουν τη σιωπή είναι:
-
Φόβος απώλειας εργασίας (37%)
-
Έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς (27,2%)
-
Αίσθηση ότι δεν θα αλλάξει τίποτα (51,1%)
Τι προτείνουν οι ειδικοί
Η Δώρα Γούλα από τη ΓΣΕΕ τονίζει την ανάγκη συλλογικής δράσης. Όπως σημειώνει, πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία Πολιτείας, συνδικάτων και αρμόδιων φορέων, να σπάσει το ταμπού της σιωπής και να ενισχυθούν τα δικαιώματα των εργαζομένων μέσα από ένα ασφαλές πλαίσιο.
Η αναφορά της στην κατακερματισμένη αρμοδιότητα μεταξύ Υπουργείων (Εργασίας και Κοινωνικής Συνοχής) αναδεικνύει την ανάγκη για ενιαία στρατηγική αντιμετώπισης. Παράλληλα, ζητά την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων με ρήτρες προστασίας από κάθε μορφή παρενόχλησης.
Νομική προστασία: Τι προβλέπει ο Νόμος
Ο Νόμος 4808/2021, γνωστός και ως «Νόμος για την προστασία από τη βία και την παρενόχληση στην εργασία», υποχρεώνει τους εργοδότες να λαμβάνουν προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα. Προβλέπει πρόστιμα, πειθαρχικές κυρώσεις και δικαίωμα άδειας με αποδοχές για τα θύματα, όταν απειλείται η σωματική ή ψυχική τους ακεραιότητα.