Η κατάρα ή κατάδεσμος αναφέρεται στην εκφρασμένη επιθυμία για πρόκληση ατυχίας ή δυσκολιών σε ένα πρόσωπο. Θεωρείται ότι μπορεί να προκληθεί είτε μέσω ανθρώπινης βούλησης είτε από υπερφυσικές δυνάμεις ή πνεύματα.
Ειδικότερα στην παράδοση της χριστιανικής πίστης, η κατάρα συχνά συνδέεται με την αδικία ή την εκδίκηση και έχει σοβαρές πνευματικές συνέπειες.
Στη Γένεση, στο κεφάλαιο 3, εδάφιο 14, διαβάζουμε πως ο Θεός καταράστηκε το φίδι, μετά την αμαρτία των πρωτόπλαστων, ενώ οι Άγιοι Πατέρες του Χριστιανισμού προειδοποιούν για τις συνέπειες της κατάρας και την επικινδυνότητά της.
Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
Ο Άγιος Παΐσιος τονίζει ότι η κατάρα έχει δύναμη όταν υπάρχει αδικία. Όμως, αν δεν υπάρχει αδικία, η κατάρα επιστρέφει στον ίδιο που την εκστόμισε. Ειδικά, η κατάρα από γονείς προς τα παιδιά μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες, ακόμη και αν δεν εκστομιστεί σε έντονη μορφή. «Η αγανάκτηση των γονέων προς τα παιδιά τους, ακόμη και αν δεν καταραστούν ρητά, μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών», λέει ο Άγιος Παΐσιος. Επίσης, επισημαίνει ότι, μέσω της μετάνοιας και της εξομολόγησης, μπορεί κάποιος να απαλλαγεί από την κατάρα.
Ο Άγιος Παΐσιος προειδοποιεί ότι η κατάρα, ακόμη και όταν λέγεται με φαινομενική ευγένεια, είναι επικίνδυνη. Ένα παράδειγμα είναι η φράση «από το Θεό να το βρει», η οποία μπορεί να αποτελεί έμμεση κατάρα και, σύμφωνα με τον Άγιο, είναι απαγορευμένη για έναν Χριστιανό. Ο Χριστός μας δίδαξε να αγαπάμε και να συγχωρούμε, όχι να καταριόμαστε. Η συγχώρεση είναι το αντίδοτο στη δύναμη της κατάρας.
Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης
Ο Όσιος Πορφύριος εξηγεί πως η σκέψη να τιμωρηθεί κάποιος από τον Θεό για το κακό που μας έκανε μπορεί να είναι το πρώτο βήμα προς την κατάρα. Αντί να σκεφτόμαστε την τιμωρία του άλλου, πρέπει να προσευχόμαστε για τη μετάνοιά του και να ζητάμε από τον Θεό να τον βοηθήσει. Οι κακές σκέψεις και τα λόγια που λέμε με θυμό ή κακία έχουν συνέπειες, καθώς η αρνητική ενέργεια που εκπέμπουμε μπορεί να επηρεάσει τον άλλον.
Άγιος Ισαάκ ο Σύρος
Ο Άγιος Ισαάκ προειδοποιεί ότι η ευλογία γεννά περισσότερη ευλογία, ενώ η κατάρα φέρνει μόνο κατηγορίες και κακό. Η ευλογία του Θεού και η καλή διάθεση προς τους άλλους πρέπει να είναι το κέντρο της ζωής μας.
Ιερός Χρυσόστομος
Ο Ιερός Χρυσόστομος προειδοποιεί ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο βδελυρό από την ψυχή που καταριέται. Η γλώσσα μας δεν είναι φτιαγμένη για να καταστρέφει, αλλά για να θεραπεύει και να ενισχύει τον άλλον. Όταν λέμε κάτι με κακία, προκαλούμε περισσότερα προβλήματα από όσα νομίζουμε.
Γέροντας Αμβρόσιος Λάζαρης
Ο Γέροντας Αμβρόσιος λέει ότι από το στόμα που βγαίνει προσευχή, δεν πρέπει να βγαίνει κατάρα. Ο στόχος του Χριστιανού είναι να προσεύχεται και να ευλογεί, όχι να καταριέται.
Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας
Ο Γέροντας Εφραίμ διηγείται μια ιστορία με έναν Επίσκοπο, ο οποίος καταράστηκε έναν φτωχό άνθρωπο όταν αυτός δεν του απάντησε. Ο Επίσκοπος αισθάνθηκε άρρωστος μετά την κατάρα και διαπίστωσε ότι ο φτωχός ήταν κουφός και δεν είχε ακούσει τα λόγια του. Η κατάρα επιστρέφει πάντοτε στον ίδιο που την εκστομίζει, εάν είναι άδικη.
Πότε πιάνει η κατάρα;
Η κατάρα μπορεί να έχει αποτέλεσμα όταν υπάρχει αδικία. Αν κάποιος κάνει κακό σε κάποιον άλλον και εκείνος τον καταριέται, η κατάρα πιάνει, επειδή ο Θεός επιτρέπει τη συνέπειά της ως τιμωρία για το κακό. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει αδικία και η κατάρα εκφέρεται αδικαιολόγητα, επιστρέφει στον εκστομιστή της.
Πώς απαλλάσσεται κάποιος από την κατάρα;
Η μόνη οδός για να απαλλαγεί κάποιος από την κατάρα είναι μέσω της μετάνοιας και της εξομολόγησης. Όταν κάποιος αναγνωρίζει το λάθος του, μετανοεί ειλικρινά και ζητά συγχώρεση από τον Θεό, η κατάρα μπορεί να σβήσει.
Τιμωρείται μόνο αυτός που δέχεται την κατάρα;
Όχι. Ο Άγιος Παΐσιος εξηγεί ότι και αυτός που δίνει την κατάρα θα υποστεί πνευματική τιμωρία αν δεν μετανοήσει. Η κατάρα είναι σαν να παίρνεις το “πιστόλι” και να σκοτώνεις. Ο Χριστιανός δεν έχει δικαίωμα να προκαλεί τέτοια βλάβη στους άλλους, ακόμα κι αν αυτοί τον πλήγωσαν.
Η διδασκαλία των Αγίων είναι σαφής: η κατάρα είναι ένα πνευματικό δηλητήριο που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τη ζωή μας και τη ζωή των άλλων. Αντί για κατάρες, πρέπει να προσευχόμαστε, να ευλογούμε και να συγχωρούμε.