Το ηφαίστειο Tambora άλλαξε τον κόσμο. Το 1815, η έκρηξή του στην Ινδονησία ήταν η πιο ισχυρή καταγεγραμμένη στη ιστορία, ψύχοντας τον πλανήτη και προκαλώντας εκτεταμένη καταστροφή.
Αυτό το γεγονός ονομάστηκε «έτος χωρίς καλοκαίρι»: οι θερμοκρασίες σε παγκόσμιο επίπεδο έπεσαν, οι καλλιέργειες απέτυχαν, οι άνθρωποι υπέφεραν από πείνα, η χολέρα εξαπλώθηκε και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Περισσότερο από 200 χρόνια αργότερα, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η Γη μπορεί να αντιμετωπίσει μία ακόμα τέτοια καταστροφή. Ο καθηγητής κλίματος Markus Stoffel από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης δήλωσε ότι η ερώτηση δεν είναι αν, αλλά πότε θα συμβεί μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη, με γεωλογικά στοιχεία που δείχνουν πιθανότητα 1 στις 6 για να συμβεί μέσα στον 21ο αιώνα.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, ο κόσμος θα είναι πολύ διαφορετικός: πιο πυκνοκατοικημένος και θερμότερος λόγω της κλιματικής κρίσης. Ο Stoffel προειδοποιεί ότι μια τέτοια έκρηξη θα μπορούσε να προκαλέσει «κλιματικό χάος», καθώς η ανθρωπότητα δεν είναι προετοιμασμένη για μια τέτοια κατάσταση.
Τα ηφαίστεια έχουν επηρεάσει τη γη για χιλιετίες, δημιουργώντας ηπείρους και επηρεάζοντας το κλίμα. Όταν εκρήγνυνται, εκτοξεύουν τέφρα, λάβα και αέρια, περιλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνει την ατμόσφαιρα.
Όμως, για τις κλιματικές επιπτώσεις, οι επιστήμονες επικεντρώνονται σε ένα άλλο αέριο: το διοξείδιο του θείου. Τα σύγχρονα ηφαίστεια απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του θείου, και το 1991 η έκρηξη του όρους Pinatubo στις Φιλιππίνες έριξε περίπου 15 εκατομμύρια τόνους στην στρατόσφαιρα, προκαλώντας προσωρινή ψύξη του πλανήτη κατά περίπου 0,5 βαθμούς Κελσίου. Τα παλαιότερα ηφαίστεια, ωστόσο, παραμένουν ασαφή λόγω των περιορισμένων δεδομένων.
Επιπλέον, οι τεράστιες εκρήξεις μπορεί να επηρεάσουν τις βροχοπτώσεις και τους μουσώνες, με σημαντικές συνέπειες στην Αφρική και την Ασία.
«Ο κόσμος είναι πιο ασταθής τώρα», δήλωσε ο Michael Rampino, καθηγητής στο NYU, και πρόσθεσε ότι οι συνέπειες από μια ηφαιστειακή έκρηξη σε έναν θερμότερο πλανήτη ενδέχεται να είναι πιο σοβαρές από ό,τι το 1815.
Καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται, η κυκλοφορία του αέρα στην ατμόσφαιρα γίνεται πιο έντονη, επιταχύνοντας τη διάδοση των σωματιδίων αερολύματος που ψύχουν τον πλανήτη. Τα μικρότερα σωματίδια αερολύματος, τα οποία δημιουργούνται από ηφαίστεια, μπορούν να ανακλούν το ηλιακό φως πιο αποτελεσματικά από τα μεγαλύτερα, ενισχύοντας την ψύξη.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και τα ίδια τα ηφαίστεια, καθώς το λιώσιμο των πάγων μπορεί να προκαλέσει αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα, αφού η μείωση της πίεσης επιτρέπει στο μάγμα να ανέβει ταχύτερα.
Αν και οι μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις δεν μπορούν να αποτραπούν, ο Stoffel προτρέπει τις αρχές να προετοιμαστούν. Οι ειδικοί πρέπει να αξιολογήσουν τα χειρότερα σενάρια, να κάνουν δοκιμές αντοχής και να δημιουργήσουν σχέδια, συμπεριλαμβανομένων εκκενώσεων και προετοιμασίας για την παροχή βοήθειας και την εξασφάλιση τροφίμων.