Η χθεσινή εικόνα του 29-χρονου ποδοσφαιριστή, Κρίστιαν Έρικσεν, ο οποίος έπεσε αναίσθητος εν μέσω του ποδοσφαιρικού αγώνα Δανία-Φινλανδία έκανε τον γύρο του κόσμου. Το περιστατικό σόκαρε όλο τον πλανήτη, με πολλούς να υποθέτουν πως πρόκειται για καρδιακό πρόβλημα. Πως γίνεται όμως νεαροί και σωματικά ακμαίοι άνθρωποι να παθαίνουν ξαφνική καρδιακή προσβολή;
Σύμφωνα με το iatropedia.gr, η ξαφνική καρδιακή προσβολή σε άτομα ηλικίας κάτω των 35 ετών, συχνά λόγω μη ανακαλυμμένων καρδιακών ελαττωμάτων ή παραμελημένων καρδιακών ανωμαλιών, είναι σπάνια. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι συχνά κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης, όπως την ώρα του αγώνα και συχνότερα στους άνδρες παρά στις γυναίκες.
Οι περισσότεροι θάνατοι λόγω καρδιακής ανακοπής είναι σε ηλικιωμένους ενήλικες, ιδιαίτερα σε αυτούς με στεφανιαία νόσο. Η καρδιακή ανακοπή είναι η κύρια αιτία θανάτου σε νεαρούς αθλητές, αλλά η συχνότητα εμφάνισης αυτής είναι ασαφής. Ίσως 1 στους 50.000 ξαφνικούς καρδιακούς θανάτους το χρόνο συμβαίνει σε νεαρούς αθλητές.
Οι αιτίες του ξαφνικού καρδιακού θανάτου στους νέους ποικίλλουν. Τις περισσότερες φορές, ο θάνατος οφείλεται σε καρδιακή ανωμαλία. Για διάφορους λόγους, κάτι κάνει την καρδιά να κτυπήσει εκτός ελέγχου. Αυτός ο ανώμαλος καρδιακός ρυθμός είναι γνωστός ως κοιλιακή μαρμαρυγή.
Οι τρεις βασικές αιτίες ξαφνικού καρδιακού θανάτου στους νέους περιλαμβάνουν:
- Υπερτροφική καρδιομυοπάθεια: Σε αυτήν την συνήθως κληρονομική κατάσταση, τα τοιχώματα του καρδιακού μυός γίνονται πιο παχιά. Ο πιο παχύς πλέον μυς μπορεί να διαταράξει το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς, προκαλώντας γρήγορους ή ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς (αρρυθμίες), οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε ξαφνικό καρδιακό θάνατο. Η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, αν και δεν είναι συνήθως θανατηφόρα, είναι η πιο κοινή αιτία ξαφνικού θανάτου που σχετίζεται με καρδιακή προσβολή σε άτομα κάτω των 30 ετών. Είναι η πιο κοινή αναγνωρίσιμη αιτία αιφνίδιου θανάτου σε αθλητές. Δυστυχώς η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια συχνά δεν ανιχνεύεται.
- Ανωμαλίες στεφανιαίας αρτηρίας: Κάποιοι γεννιούνται με καρδιακές αρτηρίες (στεφανιαίες αρτηρίες) που συνδέονται ανώμαλα. Οι αρτηρίες μπορούν να συμπιεστούν κατά τη διάρκεια της άσκησης και να μην παρέχουν σωστή ροή αίματος στην καρδιά.
- Σύνδρομο Long QT: Αυτή η κληρονομική διαταραχή του καρδιακού ρυθμού μπορεί να προκαλέσει γρήγορους, χαοτικούς καρδιακούς παλμούς, που συχνά οδηγούν σε λιποθυμία. Οι νεαροί με σύνδρομο Long QT έχουν αυξημένο κίνδυνο ξαφνικού θανάτου.
- Άλλες αιτίες:
Άλλες αιτίες ξαφνικού καρδιακού θανάτου στους νέους περιλαμβάνουν δομικές ανωμαλίες της καρδιάς, όπως μη εντοπισμένες καρδιακές παθήσεις που υπήρχαν κατά τη γέννηση (συγγενείς) και ανωμαλίες καρδιακών μυών. - Επίσης μπορεί να υπάρξει φλεγμονή του καρδιακού μυός, που προκαλείται από ιούς και άλλες ασθένειες. Εκτός από το σύνδρομο Long QT, άλλες ανωμαλίες του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς, όπως το σύνδρομο Brugada, μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδιο θάνατο από καρδιακή προσβολή.
- Η πάθηση commotio cordis, μια άλλη σπάνια αιτία ξαφνικού καρδιακού θανάτου που μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε, εμφανίζεται ως αποτέλεσμα ενός χτυπήματος στο στήθος. Το χτύπημα στο στήθος μπορεί να προκαλέσει κοιλιακή μαρμαρυγή εάν συμβεί σε λάθος χρονική στιγμή στον ηλεκτρικό κύκλο της καρδιάς.
Υπάρχουν συμπτώματα ή σημάδια, ότι ένα νεαρό άτομο διατρέχει υψηλό κίνδυνο ξαφνικής καρδιακής προσβολής;
- Ανεξήγητη λιποθυμία (συγκοπή): Εάν αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης, θα μπορούσε να είναι ένδειξη ότι υπάρχει πρόβλημα με την καρδιά.
- Οικογενειακό ιστορικό ξαφνικού καρδιακού θανάτου: Το άλλο σημαντικό προειδοποιητικό σημάδι είναι ένα οικογενειακό ιστορικό ανεξήγητων θανάτων πριν από την ηλικία των 50 ετών. Εάν αυτό έχει συμβεί στην οικογένειά σας, μιλήστε με τον γιατρό σας.
- Δύσπνοια ή πόνος στο στήθος μπορεί να υποδηλώνουν ότι διατρέχετε τον κίνδυνο για ξαφνική καρδιακή προσβολή. Θα μπορούσαν επίσης να υποδεικνύουν άλλα προβλήματα υγείας στους νέους, όπως το άσθμα.
Μπορεί να προληφθεί ο θάνατος νεαρών ατόμων από ξαφνική καρδιακή προσβολή;
Κάποιες φορές είναι πιθανό. Εάν κάποιος διατρέχει υψηλό κίνδυνο αιφνίδιας καρδιακής προσβολής, οι γιατροί συνιστούν να αποφύγει τα ανταγωνιστικά αθλήματα. Ανάλογα με την υποκείμενη κατάστασή του, ιατρικές ή χειρουργικές θεραπείες μπορεί να είναι κατάλληλες για την μείωση του κινδύνου ξαφνικού θανάτου.
Μια άλλη επιλογή για ορισμένους, όπως εκείνους με υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, είναι ένας εμφυτεύσιμος καρδιο-απινιδωτής (ICD). Αυτή η συσκευή εμφυτεύεται στο στήθος σαν βηματοδότης και παρακολουθεί συνεχώς τον καρδιακό παλμό. Εάν εμφανιστεί απειλητική για τη ζωή αρρυθμία, ο ICD προκαλεί μίνι-ηλεκτροσόκ για την αποκατάσταση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού.
Είναι επαρκείς οι εξετάσεις για παράγοντες αιφνίδιου καρδιακού προβλήματος;
Υπάρχει μια συζήτηση στην ιατρική κοινότητα σχετικά με τον έλεγχο νεαρών αθλητών για να προσπαθήσουν να εντοπίσουν εκείνους που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο.
Δεν είναι ξεκάθαρο ότι οι εξετάσεις ρουτίνας που γίνονται για να πάρουν το ιατρικό “ΟΚ” οι αθλητές να παίξουν σε ανταγωνιστικά σπορ μπορούν να αποτρέψουν τον ξαφνικό καρδιακό θάνατο. Ωστόσο, μπορεί να βοηθήσουν στον εντοπισμό ορισμένων ατόμων που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.
Για όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό ή παράγοντες κινδύνου για καταστάσεις που προκαλούν ξαφνική καρδιακή προσβολή, συνιστάται περαιτέρω έλεγχος. Συνιστάται επαναληπτικός έλεγχος των μελών της οικογένειας με την πάροδο του χρόνου, ακόμη και αν η πρώτη καρδιακή αξιολόγηση ήταν φυσιολογική.
Πρέπει οι νέοι με καρδιακό ελάττωμα να αποφεύγουν την σωματική δραστηριότητα;
Εάν κάποιος διατρέχει κίνδυνο για ξαφνική καρδιακή προσβολή, πρέπει να μιλήσει με τον γιατρό του σχετικά με την σωματική δραστηριότητα. Το αν μπορεί να συμμετέχει σε άσκηση ή σπορ εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.
Για ορισμένες διαταραχές, όπως η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, συνιστάται συχνά να αποφεύγονται τα περισσότερα ανταγωνιστικά αθλήματα. Εάν κάποιος έχει ICD, θα πρέπει να αποφεύγει τα αθλήματα με σωματική επαφή. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να ασκείται. Συζητήστε με τον γιατρό σας σχετικά με περιορισμούς στην δραστηριότητά σας.