Το Ozempic είναι το πιο προβεβλημένο φάρμακο για τον διαβήτη που εγκρίθηκε το 2017 αλλά ο ρόλος του στην απώλεια βάρους έγινε trend στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν από λίγους μήνες.
Τι είναι το Ozempic
Το Ozempic είναι ένα φάρμακο που χορηγείται για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ. Δεν χρησιμοποιείται σε ασθενείς διαβήτη τύπου Ι. Χρησιμοποιείται παράλληλα με διατροφή και σωματική άσκηση σε περιστατικά με διαβήτη τύπου ΙΙ που δεν είναι ελεγχόμενα ικανοποιητικά.
Μπορεί να χορηγηθεί σε ασθενείς που δεν μπορούν να λάβουν μετφορμίνη ή ως συμπληρωματική αγωγή σε άλλα φάρμακα για τον διαβήτη.
Περιέχει την δραστική ουσία σεμαγλουτίδη και στοχεύει στη ρύθμιση του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα.
Πρόκειται για ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο που εγκρίθηκε από τον ΠΟΥ το 2017.
Αυτό το φάρμακο ανήκει στην κατηγορία των αγωνιστών της γλυκαγόνης όπως το πεπτίδιο 1 (υποδοχέας GLP-1).
Ταυτόχρονα με τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, το Ozempic έχει παρατηρηθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει εναλλακτικό φάρμακο για το Ozempic.
Όταν το Ozempic έγινε viral
Τον Φεβρουάριο του 2021, κυκλοφόρησε μια επιστημονική εργασία που προκάλεσε αίσθηση στον κόσμο της έρευνας για την παχυσαρκία. Περιέγραφε λεπτομερώς τα πρώτα αποτελέσματα των εβδομαδιαίων ενέσεων των σκευασμάτων Ozempic και Wegovy.
Η μέλετη έδειξε ότι τα άτομα που έπαιρναν το φάρμακο έχασαν κατά μέσο όρο το 15% του σωματικού τους βάρους.
H δραστική ουσία τους ουσία η σεμαγλουτίδη σχετίζεται με τους υποδοχείς του πεπτιδίου GLP1 (μια ορμόνη που παράγεται στο έντερο). Δρα με τον ίδιο τρόπο όπως το πεπτίδιο GLP-1 αυξάνοντας την ποσότητα της ινσουλίνης που απελευθερώνεται από το πάγκρεας μετά τη λήψη τροφής. Αυτό συντελεί στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Η δημοσίευση και η επακόλουθη έγκριση του Wegovy πυροδότησαν μια πρωτοφανή φρενίτιδα για αυτή τη νέα γενιά φαρμάκων. Η ζήτηση για τα ενέσιμα σκευάσματα είναι τόσο μεγάλη που τον Μάιο του 2023, η παρασκευάστρια εταιρεία του Wegovy, Novo Nordisk διέκοψε την τηλεοπτική διαφήμιση προκειμένου να αυξήσει στο μεσοδιάστημα την παραγωγή.
Όσοι το πήραν, περιγράφουν τις παρενέργειες
Οι περισσότεροι που το έχουν δοκιμάσει πίνουν νερό στο όνομά του και λένε πως μετά τη χρήση του έχασαν τα περιττά κιλά που είχαν και άλλαξε η ζωή τους. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις ανθρώπων που δεν είχαν τα επιθυμητά ή υποσχόμενα αποτελέσματα.
Η Sam King, ταξιδιωτική συγγραφέας από το Hampshire της Βρετανίας είναι από τους ανθρώπους που δοκίμασε το φάρμακο αλλά όπως εξήγησε τις δημιούργησε πολλές παρενέργειες.
Η Sam, η οποία άρχισε να παίρνει βάρος στα 20 της χρόνια, πριν από τρία χρόνια, ζύγιζε 120 κιλά. «Δοκίμασα κάθε δίαιτα που υπήρχε, ροφήματα διατροφής, keto – τίποτα δεν λειτούργησε. Περνούσα δύο ώρες στο γυμναστήριο και έχανα ένα κιλό σε τρεις εβδομάδες και μετά το ξαναέπαιρνα. Φορούσα ανδρικά ρούχα για να καλύψω τα κιλά μου και δεν είχα καμία αυτοπεποίθηση».
Όπως λέει το 2022 αισθανόταν τόσο απογοητευμένη και εξαντλημένη που επισκέφθηκε τον παθολόγο της. «Εξήγησα ότι ήμουν υπέρβαρη και είχα δοκιμάσει τα πάντα. Ο γιατρός μου που ήθελε να με βοηθήσει μου είπε για αυτό το νέο φάρμακο που ονομάζεται Ozempic».
The horrifying and uncomfortable Ozempic side effects that left me bedbound https://t.co/O7KdBeWttc via https://t.co/agOiCKEZZi
— Shootersyk"DamyEku" (@ShootersykEku) March 11, 2024
«Ο γιατρός μου το έδωσε αρχικά για ένα μήνα. Το φάρμακο έπρεπε να χορηγείται με καθημερινή ένεση. Δεν μου άρεσε ιδιαίτερα αυτό, αλλά σύντομα το συνήθισα», λέει.
Η Sam είχε διαβάσει στο διαδίκτυο ιστορίες ανθρώπων που είχαν χάσει πολλά κιλά με το Ozempic με αστέρες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να το χαρακτηρίζουν ως θαυματουργό φάρμακο και ήλπιζε ότι σύντομα βίωνε και η ίδια κάτι αντίστοιχο.
«Ήμουν τόσο ενθουσιασμένη», είπε χαρακτηριστικά για να τονίσει ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν τόσο «απελπισμένη» που για να χάσει βάρος θα «δοκίμαζε τα πάντα».
Η όρεξή της παρέμεινε αρχικά αμετάβλητη. Ο γιατρός την είχε συμβουλεύσει να μειώσει το αλκοόλ και να ακολουθήσει μια υγιεινή διατροφή με φρούτα, λαχανικά και πρωτεΐνες από κρέας και ψάρι.
Όμως μέσα σε λίγες ημέρες αισθάνθηκε ναυτία. «Μετά από λίγες μέρες δεν μπορούσα να βγω από το σπίτι. Ευτυχώς εργάζομαι από το σπίτι και έτσι μπόρεσα να δουλέψω. Αλλά μετά η ναυτία έγινε τόσο έντονη που έπρεπε να μείνω μέσα όλη μέρα και δεν μπορούσα να σηκωθώ από τον καναπέ. Αισθανόμουν τόση ναυτία που πραγματικά… Ένας άλλος λόγος μπορεί να είναι ότι η δόση ήταν αρκετά υψηλή. Για να μειωθεί ο κίνδυνος παρενεργειών, οι άνθρωποι συνήθως ξεκινούν με 0,25 mg για τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες και αυξάνουν σταδιακά τη δόση, οπότε μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να δουν τα οφέλη. Είναι σημαντικό η δοσολογία να ρυθμίζεται από έναν έμπειρο γιατρό».
Η Sam αποφάσισε να σταματήσει το φάρμακο στους τρεις μήνες, νιώθοντας μπερδεμένη γιατί δεν της έκανε καλό. Η απώλεια βάρους της ήταν ελάχιστη και, όπως λέει, οφειλόταν κυρίως στο ότι αισθανόταν τόσο άρρωστη. Εξακολουθεί να υποφέρει από ίλιγγο που δεν έχει υποχωρήσει.
Η Sam έχει παρακολουθήσει από τότε βίντεο και έχει διαβάσει για κάποιους ανθρώπους που διατηρούν το βάρος τους μετά το Ozempic, ενώ άλλοι παίρνουν ξανά βάρος.
«Με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι δεν υπάρχει μαγικό ραβδί», λέει η Sam. Πριν από ένα χρόνο η Sam πήγε στην Αυστραλία και αποφάσισε να προσπαθήσει να χάσει βάρος με τον παραδοσιακό τρόπο.
«Ξεκίνησα ένα πρόγραμμα διατροφής εδώ, το οποίο ήταν βασικά γεύματα με ελεγχόμενες θερμίδες. Έμεινα σε αυτό και έχασα περίπου 40 κιλά σε ένα χρόνο».
Λέει ότι είναι έκπληκτη που μια κανονική δίαιτα λειτούργησε γι’ αυτήν μετά από τόσα χρόνια. «Νόμιζα ότι το Ozempic θα ήταν ένα θαυματουργό φάρμακο και φαίνεται να είναι για μερικούς ανθρώπους, αλλά σίγουρα δεν ήταν για μένα».
Τι θα συμβεί αν το σταματήσει κάποιος
Mια άλλη ιστορία είναι της Teri Parris Ford η οποία ένιωθε απαίσια με το Ozempic. Το 2021, ο γιατρός, της το είχε συνταγογραφήσει για τη θεραπεία του προδιαβήτη της και έδρασε αποτελεσματικά, ενώ παράλληλα έχασε 20 κιλά σε έξι μήνες.
Όμως ταυτόχρονα το φάρμακο της προκαλούσε ναυτία. Εν τέλει μίλησε στο γιατρό της και συμφώνησαν πως είχε έρθει ο καιρός να το σταματήσει.
Σε μόλις δύο μήνες η Ford πήρε όλο το βάρος πίσω. Στο Ozempic, η όρεξή της είχε σχεδόν εξαφανιστεί – μια κοινή παρενέργεια του φαρμάκου, το οποίο αρχικά εγκρίθηκε για τη θεραπεία του διαβήτη και τώρα χρησιμοποιείται εκτός ετικέτας για απώλεια βάρους. Μπορεί να έπαιρνε μερικές τηγανιτές πατάτες σε ένα μεσημεριανό γεύμα με φίλους, αλλά δεν τελείωνε ποτέ ένα γεύμα. Αφού σταμάτησε το φάρμακο, μπορούσε να τελειώσει ένα πιάτο πατάτες και ένα μπιφτέκι και να λαχταρούσε και επιδόρπιο. «Ήμουν αχόρταγη», είπε η ίδια στους New York Times. «Σκεφτόμουν “Θεέ μου, τι συμβαίνει;” Πεινάω όλη την ώρα. Με συγκλόνισε πόσο γρήγορα συνέβη».
Ο γιατρός της συνταγογράφησε πρόσθετα φάρμακα για τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα της, αλλά κατέληξε στο Ozempic για δεύτερη φορά σε μια προσπάθεια να χάσει ξανά το βάρος.
Οι παρενέργειες και η ανακοίνωση της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας για το Ozempic
Η Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία, το 2023, σε ανακοίνωση που υπογράφει ο πρόεδρος Δημήτρης Γρηγοράκης, προειδοποιεί ότι ο τύπος του συγκεκριμένου φαρμάκου έχει συνδεθεί με τον καρκίνο του θυροειδούς.
«Μεγάλη δημοσιότητα έχει λάβει η χρήση του Ozempic (σεμαγλουτίδη) για την απώλεια βάρους. Η σεμαγλουτίδη (semaglutide) είναι αγωνιστής των υποδοχέων του πεπτιδίου GLP1. Δρα με τον ίδιο τρόπο όπως το πεπτίδιο GLP-1 (μια ορμόνη που παράγεται στο έντερο) αυξάνοντας την ποσότητα της ινσουλίνης που απελευθερώνεται από το πάγκρεας μετά τη λήψη τροφής. Αυτό συντελεί στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
H σεμαγλουτίδη είναι ένα ανερχόμενο φάρμακο, το οποίο κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία Ozempic και χορηγείται σε εβδομαδιαία βάση με υποδόρια ένεση. Προορίζεται για τη θεραπεία των διαβητικών ασθενών, ωστόσο τελευταία χρησιμοποιείται και από άτομα που επιθυμούν να απωλέσουν βάρος. Βέβαια, όπως με όλα τα φάρμακα έτσι και η σεμαγλουτίδη προκαλεί διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες δράσεις αφορούν τόσο σε διαταραχές του πεπτικού συστήματος, όπως διάρροια, εμετό και ναυτία, όσο και σε νευρολογικές (ζάλη), ηπατικές και χοληφόρων αγγείων (οξεία παγκρεατίτιδα, χολολιθίαση), καρδιολογικές (αυξημένος καρδιακός ρυθμός) κλπ.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ο τύπος φαρμάκου στον οποίο ανήκει η σεμαγλουτίδη, δηλαδή αγωνιστών υποδοχέα GLP-1, έχει συνδεθεί με τον καρκίνο του θυροειδούς.
Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ) ανέδειξε πρώτος το θέμα με ανακοίνωσή του, «φωτογραφίζοντας» ορισμένους ιατρούς ως υπεύθυνους για την -εκτός ενδείξεων- συνταγογράφηση του φαρμάκου, όχι σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, αλλά σε πολίτες που απλώς θέλουν να χάσουν λίγα κιλά. Ο ΠΦΣ αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ενώ έχει διπλασιαστεί η συνταγογράφηση του φαρμάκου σε σχέση με το περσινό αντίστοιχο διάστημα, δεν έχουν διπλασιαστεί οι διαβητικοί με ενδείξεις χορήγησης του φαρμάκου! Για το λόγο αυτό ζητάμε από την πολιτεία να προβεί άμεσα στον έλεγχο της συνταγογράφησης για όλα τα σκευάσματα Ozempic που έχουν συνταγογραφηθεί μέχρι τώρα για να διαπιστώσει αν πράγματι τηρούνται τα θεραπευτικά πρωτόκολλα».
Ο ΕΟΦ επίσης ενημερώνει ότι το τελευταίο διάστημα υπάρχουν αναφορές από ορισμένες αρμόδιες αρχές στην Ε.Ε. για παράνομες online πωλήσεις παραποιημένων (ψευδεπίγραφων) OZEMPIC. Συνήθως πίσω από αυτές τις πωλήσεις υπάρχουν εγκληματικές οργανώσεις. Είναι επομένως σαφές, ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στην προμήθεια του εν λόγω φαρμάκου από νόμιμες ή/και παράνομες πηγές που επισείουν μεγάλο κίνδυνο για τη υγεία τους.
Συμπερασματικά, η φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας συχνά αποπροσανατολίζει και απομακρύνει από τον πυρήνα της σωστής θεραπείας που είναι η αλλαγή στον τρόπο ζωής, η σωστή και ισορροπημένη διατροφή και η άσκηση.
Προς την κατεύθυνση, αυτή η Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία επισημαίνει ότι με δεδομένη την αποτυχία και εν τέλει την απόσυρση αντίστοιχων δημοφιλών φαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν κατά το παρελθόν: πχ. Isomeran (1997), Letigen (2002), Accomlia (2008), Reductil (2010), κλπ. ο πιο αποτελεσματικός και ασφαλής τρόπος για τη ρύθμιση του βάρους είναι η τροποποίηση του τρόπου ζωής, η υιοθέτηση υγιεινών και ισορροπημένων διατροφικών επιλογών και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
Σε κάθε περίπτωση, οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι θα πρέπει να αναζητούν υπεύθυνη διατροφολογική καθοδήγηση, την οποία μπορεί μόνο να τους προσφέρει ο ειδικά καταρτισμένος επιστήμονας διαιτολόγος – διατροφολόγος».