Ο γνωστός επιστήμονας Σταύρος Βλαχογιάννης, μιλά αποκλειστικά στη Μάγδα Τσέγκου και εξηγεί όλα όσα θα πρέπει να γνωρίζουμε και όλα όσα θα θέλετε να μάθετε για την τεχνητή νοημοσύνη με την οποία ασχολείται ήδη εδώ και δεκατίες.
Ποιος είναι ο Σταύρος Βλαχογιάννης;
Ο Σταύρος Βλαχογιάννης γεννήθηκε στην Αθήνα το έτος 1956 και είναι γιος του Νικολάου Βλαχογιάννη και της Ευαγγελίας, το γένος Αθανασίου Ρήγου. Απόγονος της Σουλιώτικης Οικογένειας Βλαχογιάννη που αγωνίστηκε κατά την πολιορκία του Σουλίου και εγκαταστάθηκε μετά την πτώση του Σουλίου και την επανάσταση του 1821 στην Ρούμελη και την Πελοπόννησο στις περιοχές Ράδου Αρκαδίας και μετέπειτα στην Εύα Μεσσηνίας.
Το 1974 αποφοίτησε από το 10ο Γυμνάσιο αρρένων Αθηνών και επέτυχε 32ος στο Φυσικό τμήμα του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπου παρακολούθησε σπουδές επί διετία (1974-1976). Το 1976 γίνεται δεκτός από τρία Πανεπιστήμια των ΗΠΑ, όπου μεταβαίνει για να συνεχίσει τις σπουδές του στην επιστήμη των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Μαθηματικών και Τηλεπικοινωνιών. Συμπληρώνει τις σπουδές αυτές το 1983 στο σημερινό Πολυτεχνείο (Tandon School of Engineering) του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (New York University) ενώ παράλληλα εργάζεται ως βοηθός του καθηγητού του. Διαπρέπει στον τομέα της επιστήμης του με βαθμό άριστα και κατ’ εξαίρεση του επιτρέπουν να παρακολουθήσει μεταπτυχιακά μαθήματα για την προετοιμασία του για διδακτορικό.
Το 1981 και παράλληλα με τις μεταπτυχιακές του σπουδές προσλαμβάνεται ως ειδικός νέος επιστήμων στην ομάδα σχεδιασμού των πρώτων εκπαιδευτικών εξομοιωτών αεροπλάνων του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού (F-18). Συνεχίζει παράλληλα τις σπουδές του λαμβάνοντας άριστα στους τομείς της Μηχανολογίας Λογισμικού (Software Engineering) και της Τεχνικής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence) για δημιουργία δομημένων λογισμικών μεγάλων μηχανογραφικών συστημάτων για λήψη κυβερνητικών (Cybernetics) αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο. Ολοκληρώνει πολλές μελέτες στον πρωτοπόρο τότε τομέα των γραφικών των Η/Υ (Computer Graphics). Αργότερα δε εξειδικεύεται στον τομέα της Εικονικής Πραγματικότητας (Virtual Reality-Worlds).
Το 1983 εργάζεται στην εταιρία Goldman Sachs στη θέση του Διευθυντή μηχανογράφησης στο τμήμα Οικονομικής Στρατηγικής (Financial Strategies), ενώ αργότερα προσλαμβάνεται από την μεγαλύτερη εταιρεία δημιουργίας ολοκληρωμένων συστημάτων και έργων (Systems Integrator) Computer Sciences Corporation (CSC) η οποία τον τοποθετεί στα γνωστά τηλεπικοινωνιακά εργαστήρια Bell Labs στο τμήμα επεξεργασίας και βελτιστοποίησης των μικροκομματικών εκπομπών για το τηλεφωνικό δίκτυο της AT&T. Το 1984 εκλέγεται πρόεδρος επιτροπής συντήρησης και ανάπτυξης συστημάτων πληροφορικής.
Το 1988 ολοκληρώνει παράλληλα τμήματα μεταπτυχιακών σπουδών στους Η/Υ, στα Μαθηματικά, στις Τηλεπικοινωνίες και στα Οικονομικά και επικεντρώνεται στην εφαρμοσμένη πληροφορική. Λόγω της μεγάλης του εμπειρίας στο χώρο των συστημάτων προσλαμβάνεται από την γνωστή πολυεθνική εταιρία Digital Equipment Corporation (DEC). Κατά την διάρκεια των οκτώ ετών (1988 – 1996) εργάζεται ως επικεφαλής αρχιτέκτονας (Chief Architect) της ομάδας σχεδιασμού και υλοποίησης στα Προηγμένα Νοήμονα Δίκτυα (Advanced Intelligent Networks) για την δημιουργία των εφαρμογών στην κινητή και σταθερή τηλεφωνία που χρησιμοποιούμε όλοι μας σήμερα. Συμμετέχει και ομιλεί σε πολλά Διεθνή συνέδρια για τις τηλεπικοινωνίες.
Το 1989 σχεδιάζει το πρώτο σύστημα παρακολούθησης κλιματολογικών και ενεργειακών αναγκών για κατοικίες και εργασιακούς χώρους προβλέποντας από τότε ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας θα είναι πολύ δυσμενείς με τις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές του πλανήτη μας. Συμμετέχει και ομιλεί σε δύο Διεθνή συνέδρια για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Επιχειρηματική Ανάπτυξη.
Ο Σταύρος Βλαχογιάννης από το 1983, έχει διατελέσει υψηλόβαθμο διευθυντικό στέλεχος πολλών επιχειρήσεων στο εξωτερικό (Η.Π.Α) και στην Ελλάδα, έχει δε πολλαπλή διεθνή εμπειρία στους τομείς της ανάπτυξης και εφαρμογής νέων τεχνολογιών, στην διαπραγμάτευση επιχειρηματικών συμφωνιών καθώς και στην δημιουργία και υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων για την δημιουργία θέσεων εργασίας. Από το 1999 έως σήμερα ως Γενικός Διευθυντής, Διευθύνων Σύμβουλος και Επιχειρηματίας δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και το εξωτερικό στον τομέα των επενδύσεων με νέες τεχνολογίες με 44 συναπτά έτη εργασίας.
Τέλος συμμετέχει ενεργά στην πολιτική με επιτυχημένες πολιτικές παρεμβάσεις στα θέματα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, της μηχανοργάνωσης της δημόσιας υγείας, των τηλεπικοινωνιών, της εξοικονόμησης ενέργειας, της μείωσης των ρύπων του διοξειδίων του άνθρακα, καθώς και στην εφαρμογή της ολικής ανακύκλωσης στην χώρα μας με την συμμετοχή των Ελλήνων Αθιγγάνων. Έχει εμφανιστεί επιτυχημένα στα μέσα ενημέρωσης (Τηλεόραση, Ραδιόφωνο, Ημερήσιο Τύπο) και κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η ΤΝ πρόκειται να παίξει καθοριστικό ρόλο ως τεχνολογία του μέλλοντος και να αλλάξει τη ζωή στον πλανήτη για πάντα!
-Τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη και πως ακριβώς μπορεί να επηρεάσει τη ζωή μας;
Η τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να εφαρμοστεί στις διαδικτυακές αγορές και την διαφήμιση, στην διαδικτυακή αναζήτηση, στα έξυπνα τηλέφωνα και στην επικοινωνία μας με τους ανθρώπους, στις αυτόματες μεταφράσεις, στα έξυπνα σπίτια, τις πόλεις και τις υποδομές, στα αυτοκίνητα και στην οδήγηση, στην Κυβερνοασφάλεια αλλά και στην ιατρική όπως και στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, στην υγεία, στις μεταφορές, στα τρόφιμα, στην Γεωργία και τέλος στη Δημόσια Διοίκηση και της υπηρεσίες.
Με απλά λόγια, η τεχνητή νοημοσύνη ΤΝ , είναι η μεγαλύτερη επανάσταση όλων των εποχών και είναι ήδη εδώ !
-Ποια είναι η βασική αρχή λειτουργίας της τεχνητής νοημοσύνης, και πώς διαφέρει από την ανθρώπινη νοημοσύνη;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι ένα συγκεκριμένο σύστημα, αλλά ένας νέος κλάδος που συνδυάζει γνώσεις διαφόρων επιστημών όπως αυτές των υπολογιστών, των μαθηματικών, της φυσικής, της χημείας, της βιολογίας, της γεωπονίας, της ιατρικής, της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας και της ηθικής.
Προσπαθώντας να περιγράψουμε σε έναν υπολογιστή τον τρόπο που σκέπτεται ένας εγκέφαλος (ανθρώπου ή ζώου) έτσι ώστε να είναι δυνατή η επεξεργασία «διαφόρων καταστάσεων» με ηλεκτρονικό τρόπο, είδαμε ότι αναλόγως του θέματος που πάμε να αναλύσουμε έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ένας διαφορετικός τρόπος προσέγγισης.Με αυτό το δεδομένο σπάσαμε την έρευνα, περίπου το 1960, σε υποομάδες και αργότερα σε εφαρμοσμένες υποομάδες έρευνας με στόχο την προσομοίωση του τρόπου με τον οποίο ένας εγκέφαλος θα μπορούσε να λύσει ένα πρόβλημα, με την ευρύτερη έννοια της λέξεως.
Σε ένα ζωντανό σύστημα πρόβλημα είναι ακόμα και η κίνηση του όντος αυτού μέσα σε ένα περιβάλλον, σε ένα χώρο δηλαδή με άλλα αντικείμενα φίλια ή εχθρικά απέναντί του. Όπως βλέπετε δεν μιλάμε εδώ μόνο για τον άνθρωπο αλλά για βιολογικά συστήματα γενικά.
-Ποιοι είναι οι βασικοί τομείς όπου η τεχνητή νοημοσύνη έχει εφαρμογές και επιπτώσεις στην κοινωνία;
Εδώ με ρωτάτε δύο διαφορετικά πράγματα. Οι τομείς στους οποίους μπορούμε να εφαρμόσουμε την τεχνητή νοημοσύνη είναι πολλοί δεδομένου του ότι όπως προανέφερα υπάρχουν ποικίλες υποομάδες στον κλάδο που προσπαθούν να εφαρμόσουν τεχνικές σκέψης ενός εγκεφάλου για την λειτουργία ενός συστήματος ειδικού σκοπού. Για παράδειγμα ένας ερευνητής που ασχολείται με την ανάπτυξη αμυντικών συστημάτων συνθέτει λύσεις για την αντιμετώπιση εχθρικών επιθέσεων σε πραγματικό χρόνο. Πρόσφατα βλέπουμε πώς λειτουργεί η αεράμυνα του Ισραήλ.
Ένα παράδειγμα εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης που έχει θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία με την προστασία ατόμων. Επειδή λοιπόν το θέμα διαφέρει από εφαρμογή σε εφαρμογή θα πρέπει να μιλήσουμε ώρες για να αναλύσουμε τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία.
-Ποιες είναι οι κύριες απειλές και προκλήσεις που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα της ασφάλειας και της ιδιωτικότητας;
Κάθε τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί υπέρ ή κατά του ανθρώπου. Εδώ όμως δεν πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ένα υπερ-σύστημα το οποίο θα μας παρακολουθεί. Το Χόλυγουντ (Hollywood) είναι ένας τόπος που μπορεί «εύκολα» να δημιουργήσει ταινίες επιστημονικές φαντασίας όπως αυτή του1970 με τίτλο «COLOSSUS THE FORBIN PROJECT” όπου ο Υπερ-Υπολογιστής Colossus (Κολοσσός) με τεχνητή νοημοσύνη και με έδρα την Κρήτη επέβλεπε την ειρήνη στον κόσμο. Εύχομαι κανένας από τους αναγνώστες αυτής της συνέντευξης σας κα Τσέγκου να μη σκεφτεί ότι οδεύουμε σε κάτι τέτοιο δεδομένου ότι έχουμε τρείς πολιτικούς αρχηγούς (Μητσοτάκη, Ανδρουλάκη και Κασσελάκη) από την Κρήτη..
-Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από τυχόν καταχρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης σε καθημερινές μας δραστηριότητες;
Αυτό να το δούμε ανά περίπτωση κα Τσέγκου. Για παράδειγμα εάν είμαι «φοροφυγάς» θα πρέπει να βρω τρόπους να αποφύγω τους ελέγχους ενός αλγόριθμου τεχνητής νοημοσύνης; Σε αυτή την περίπτωση θα αναγκαστώ να είμαι νόμιμος πολίτης. Καλό θα κάνει. Εάν όμως εννοείτε εάν υπάρχει ένα σύστημα που θα χρησιμοποιείται από άτομα που δεν έχουν εξουσιοδότηση για να «εκβιάσουν» πιθανά άλλα άτομα στο κοινωνικό σύνολο αυτό γίνεται και σήμερα με τα συστήματα παρακολούθησης, όπως είδαμε στο πρόσφατο πολιτικό παρελθόν της χώρας, και χωρίς τεχνητή νοημοσύνη. Σε απάντηση λοιπόν της ερώτησης σας θα έλεγα καλό θα είναι να μη βάζουμε στο διαδίκτυο τα προσωπικά μας στοιχεία που μπορούν να συλλεγούν από ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που σκοπό έχει την μαζική συλλογή όλων εκείνων που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Για παράδειγμα άτομα που είναι οργανωμένα σε κακόβουλες ομάδες.
-Τι συμβουλές θα δίνατε σε έναν μη ειδικό που θέλει να κατανοήσει περισσότερο την τεχνητή νοημοσύνη και τον τρόπο που επηρεάζει τη ζωή μας;
Με την δική σας συμβολή κα Τσέγκου θα ήταν σκόπιμο να υπάρξει μία σειρά από διαδικτυακές ή τηλεοπτικές συζητήσεις που θα εξηγούν με απλά λόγια τα θέματα που απασχολούν τον κόσμο. Χθες ο Πρωθυπουργός της χώρας, για πρώτη φορά στον τόπο μας, σύστησε επιτροπή με επικεφαλής τον Δρ. Κώστα Δασκαλάκη από το ΜΙΤ για να ενημερωθεί ο ίδιος το πώς η χώρα μας μπορεί να εκμεταλλευτεί την τεχνητή νοημοσύνη. Παράλληλα όμως θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση του κοινού που είναι μία πρακτική άγνωστη στην Ελλάδα για πολλά κοινωνικά θέματα.
-Ποιες είναι οι προοπτικές της τεχνητής νοημοσύνης στο μέλλον και πώς επηρεάζει την απασχόληση και την αγορά εργασίας;
Αυτή σας η ερώτηση μπορεί να απαντηθεί αφού κατανοήσουμε αυτά που ονομάζω κλειστά, ανοικτά και ημι-ανοικτά συστήματα. Εξηγώ. Η τεχνητή νοημοσύνη σαν σύνολο αλγορίθμων υπάρχει και θα υπάρχει σε συστήματα που μπορεί να είναι εργαλεία για ένα συγκεκριμένο σκοπό π.χ στην ιατρική η ταχεία διάγνωση του καρκίνου σε μία κυτταρική εξέταση. Προφανώς ο ερευνητής θα πρέπει να εκπαιδευτεί στη χρήση τέτοιων νέων συστημάτων. Γενικά όπου θα έχουμε την ανάγκη επίλυσης πολύπλοκων προβλημάτων σε πραγματικό χρόνο, όπως η κλιματική αλλαγή, θα δούμε εργαλεία με τεχνητή νοημοσύνη που θα γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης μας στον πλανήτη. Θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας αλλά μην περιμένουμε να μειωθεί η ανεργία έτσι όπως τα πολιτικά κόμματα αναφέρουν. Είναι μέγιστο σφάλμα η δημιουργία εντυπώσεων στους νέους με στόχο την αύξηση των ποσοστών μίας παράταξης. Πρέπει να είμαστε προσγειωμένοι και ρεαλιστές. Δυστυχώς η χώρα μας έχει πολύ δρόμο να διανύσει για να φτάσει επί της ουσίας τα άλλα δυτικά κράτη. Το brain drain της χώρας μας είναι ένας μόνο από τους πολλούς παράγοντες της κατάστασης αυτής. Δεν το βάζουμε όμως κάτω. Οι παρούσες πολιτικές της χώρας δεν είναι ικανές να αλλάξουν επί της ουσίας το περιβάλλον για να γίνει η χώρα και πάλι χώρα ανάπτυξης και όχι επαιτείας.
-Ποιες είναι οι ηθικές ανησυχίες που προκύπτουν από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, όπως η διάκριση και η διακριτική επιβολή;
Έως σήμερα ο κόσμος λειτουργούσε με συγκεκριμένα πρότυπα και συγκεκριμένες πρακτικές επίβλεψης. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει σχέση με την ηθική εκτός των περιπτώσεων που υπάρχουν κάποιες εφαρμογές που συσχετίζονται με την ηθική των ζώντων οργανισμών στον πλανήτη. Εδώ λοιπόν στον κώδικα της τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας όπου οι προγραμματιστές θα περάσουν μέσα στο σύστημα αυτό λογικές που θα απαγορεύουν ή θα επιτρέπουν την εκτέλεση μίας τεχνητής πράξης. Εδώ χρειάζεται προσοχή. Τι εννοώ. Το σύστημα αυτό καθ’ εαυτό μπορεί να περιέχει και το ηθικό και το ανήθικο, διότι έτσι λειτουργεί και το ανθρώπινο μυαλό. Εδώ όμως έρχονται οι αξίες μας που τις κάναμε κτήμα μας σαν ανθρωπότητα με τις παρεμβάσεις των διδασκάλων, των φιλοσόφων, των προφητών και του Ιησού όπου π.χ θα πρέπει πάντα τα συστήματα αυτά να «μπλοκάρουν» πράξεις που είναι ενάντια στην καταστροφή του ανθρώπου. Βέβαια σε ένα οπλικό σύστημα που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη αυτό δεν ισχύει διότι ο δημιουργός τους θα ισχυριστεί ότι το σύστημα αυτό χρησιμοποιείται κατά του «εχθρού». Εδώ ανοίγουμε θέμα που θα ήταν σκόπιμο να το συζητήσουμε και με την συμμετοχή ατόμων από άλλους επιστημονικούς κλάδους.
-Ποιο ρόλο διαδραματίζει η νομοθεσία και η ρύθμιση στην προστασία των δεδομένων και την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης;
Γίνονται ενέργειες στις ΗΠΑ και στην ΕΕ για την ύπαρξη νομοθεσίας που περιορίζει την κακόβουλη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, γνωρίζετε όμως από το παρελθόν ότι οι νόμοι δεν είναι παγκοσμίως αποδεκτοί και γι’ αυτό θα συνεχίσουμε να έχουμε περιπτώσεις όπου θα υπάρξουν συγκρούσεις μεταξύ εθνών με χρώμα και γεύση αυτής του κυβερνοπολέμου. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον απαιτείται η χώρα μας να θωρακιστεί με γνώσεις και πολιτικές ουσίας. Οι νομοθέτες δεν πρέπει να βλέπουν μόνο το δένδρο αλλά το δάσος όπως συχνά λέμε. Προς τιμή μας υπάρχουν Έλληνες νομικοί που ασχολούνται με το θέμα. Εκδόθηκε δε φέτος σχετικό βιβλίο που περιλαμβάνει πολλές νομικές σκέψεις έτσι όπως τις βλέπουμε εμείς από την σκοπιά της ΕΕ.
-Ποια είναι τα πιο σημαντικά επιτεύγματα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να έχουν θετική επίδραση στην κοινωνία;
Είναι μεγάλη η γκάμα των επιτευγμάτων ακόμα όμως μικρή σε σχέση με αντίστοιχες τεχνολογικές επιτεύξεις του παρελθόντος στην ανθρωπότητα. Αλγόριθμοι με γεύση τεχνητής νοημοσύνης περιλαμβάνονται στις νέες ηλεκτρονικές μας συσκευές για την εξοικονόμηση ενέργειας, στα νέα μας υβριδικά και ηλεκτρικά αυτοκίνητα, στις εφαρμογές για την διακυβέρνηση του κράτους έτσι ώστε να είναι δυνατή η λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο. Αυτός ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης δημιουργήθηκε από τον Πολιτικό Επιστήμονα Herber A. Simon (+2001) που έλαβε και το βραβείο Νόμπελ. Να γνωρίζετε ότι τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια ως επιχειρησιακοί σύμβουλοι πριν ένα κράτος επέμβει σε ένα παγκόσμιο γεγονός. Βέβαια εάν το σύστημα αυτό τροφοδοτηθεί με λανθασμένα δεδομένα τότε οι εισηγήσεις του θα είναι λανθασμένες. Σας υπενθυμίζω την υπόθεση των Η.Π.Α ότι το Ιράκ είχε πυρηνικά όπλα. Συνεπώς αυτή την χρονική περίοδο που βιώνουμε, η θετική επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης είναι μόνο στους κλάδους που επηρεάζουν την βελτιστοποίηση της καθημερινότητα μας και όχι στις περιπτώσεις της ανάλυσης των δεδομένων του internet και άλλων οικονομοτεχνικών δεδομένων για τον ασύμμετρο οικονομικό πόλεμο σε επιχειρήσεις, οργανισμούς ή κράτη.
-Πώς μπορεί ο καθένας να εκπαιδευτεί και να προετοιμαστεί για τον τρόπο λειτουργίας της τεχνητής νοημοσύνης και τι συνιστάται να γνωρίζει για να είναι ενήμερος;
Υπάρχει μία ρήση ενός Εβραίου επιχειρηματία της Αμερικής που έλεγε: « Οι καλύτεροι πελάτες μας είναι οι ενημερωμένοι πελάτες ». Κα Τσέγκου, όσο μέρος του πολιτικού μας κατεστημένου δεν προωθεί την γνώση, αλλά διαλύει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα ως μέσον αποπροσανατολισμού των νέων και της κοινωνίας, έτσι ώστε να είναι εύκολη η χειραγώγηση του κοινού δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη. Θα έχουμε ομάδες ατόμων που θα διαδίδουν ότι οι ηλεκτρονικές ταυτότητες είναι για να μας παρακολουθούν, οι κάμερες είναι για να μας βάλουν στο μαντρί και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση για να πάμε σε ένα παγκόσμιο σύστημα που θα μας αναγκάσει να βάλουμε τσιπ στα χέρια μας. Το τραγικό είναι ότι ο λαός μας χάνει πολύτιμο «τεχνολογικό και γνωσιακό χρόνο», η χώρα μένει μόνο με τα επιτεύγματα της αρχαίας Ελλάδας και πολύ φοβάμαι ότι οδεύει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας ιδιαίτερα και με την μείωση του πληθυσμού. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα σύνολο «εργαλείων» και τεχνολογιών που η ανθρωπότητα χρειάζεται για την επιβίωση της στα χρόνια που έρχονται δεδομένου ότι ήδη απαιτούνται ακριβείς αποφάσεις σε πραγματικό χρόνο που το ανθρώπινο μυαλό δεν μπορεί να πάρει χωρίς την υποστήριξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
