Η λεύκη είναι μια δερματική διαταραχή που προκαλεί το δέρμα να χάσει το χρώμα του.
Η λεύκη εκδηλώνεται με λευκές περιοχές (που ονομάζονται ωχρές κηλίδες εάν είναι μικρότερες από 5 mm, ή μπαλώματα εάν είναι μεγαλύτερες) στο δέρμα. Εάν έχετε λεύκη σε μέρος που έχει τρίχες, οι τρίχες στο σώμα σας μπορεί επίσης να ασπρίσουν.
Η πάθηση εμφανίζεται όταν τα μελανοκύτταρα (τα κύτταρα του δέρματος που παράγουν μελανίνη, την χημική ουσία που δίνει στο δέρμα το χρώμα του) καταστρέφονται από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς.
Πώς εξελίσσεται η λεύκη
Συνήθως ξεκινά με μερικές μικρές λευκές κηλίδες που μπορεί σταδιακά να εξαπλωθούν στο σώμα κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών. Ξεκινά συνήθως στα χέρια, τα πόδια και το πρόσωπο. Αλλά μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των βλεννογόνων (υγρή επένδυση του στόματος, της μύτης, των γεννητικών οργάνων και του ορθού), των ματιών και των εσωτερικών αυτιών.
Μερικές φορές τα μεγαλύτερα μπαλώματα συνεχίζουν να διευρύνονται και να εξαπλώνονται, αλλά συνήθως παραμένουν σταθερά για χρόνια. Η θέση των μικρότερων ωχρών κηλίδων μετατοπίζεται και αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, καθώς ορισμένες περιοχές του δέρματος χάνουν και ανακτούν τις χρωστικές τους. Η λεύκη ποικίλλει ως προς την επιφάνεια του δέρματος που προσβάλλεται. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν λίγες αποχρωματισμένες περιοχές και άλλοι πιο εκτεταμένες.
Λεύκη: Διαφορετικοί τύποι
- Γενικευμένη, που είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος, όταν εμφανίζονται ωχρές κηλίδες σε διάφορα σημεία του σώματος.
- Τμηματική, η οποία περιορίζεται στην μία πλευρά του σώματος ή σε μία περιοχή, όπως τα χέρια, ή το πρόσωπο.
- Βλεννογόνος, που επηρεάζει τους βλεννογόνους του στόματος ή/και τα γεννητικά όργανα.
- Εστιακή, που είναι ένας σπάνιος τύπος στον οποίο οι ωχρές κηλίδες βρίσκονται σε μια μικρή περιοχή και δεν εξαπλώνονται με ένα συγκεκριμένο μοτίβο μέσα σε ένα έως δύο χρόνια.
- Τρίχρωμη, που σημαίνει ότι υπάρχει ένα λευκό ή άχρωμο κέντρο, μετά μια περιοχή πιο ανοιχτόχρωμης μελάγχρωσης και μετά μια περιοχή με κανονικά χρωματισμένο δέρμα.
- Καθολική, ένας άλλος σπάνιος τύπος λεύκης και ένας στον οποίο πάνω από το 80% του δέρματος του σώματος στερείται χρωστικής ουσίας.
Πόσο συχνή είναι η λεύκη
Η λεύκη εμφανίζεται σε περίπου 1% του πληθυσμού σε όλο τον κόσμο. Επηρεάζει εξίσου όλες τις φυλές και τα φύλα. Ωστόσο, είναι πιο ορατή σε άτομα με πιο σκούρο δέρμα. Αν και μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιονδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία, εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα ηλικίας 10 έως 30 ετών. Σπανίως εμφανίζεται σε πολύ νέους ή πολύ μεγάλους.
Λεύκη: Αίτια
Αν και τα αίτια της λεύκης δεν είναι πλήρως κατανοητά, υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεωρίες:
- Αυτοάνοση διαταραχή: Το ανοσοποιητικό σύστημα του προσβεβλημένου ατόμου μπορεί να αναπτύξει αντισώματα που καταστρέφουν τα μελανοκύτταρα.
- Γενετικοί παράγοντες: Ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης λεύκης μπορεί να είναι κληρονομικοί. Περίπου το 30% των περιπτώσεων λεύκης συμβαίνουν μέσα στην ίδια οικογένεια.
- Νευρογενείς παράγοντες: Μια ουσία που είναι τοξική για τα μελανοκύτταρα μπορεί να απελευθερωθεί στις νευρικές απολήξεις του δέρματος.
- Αυτοκαταστροφή: Ένα ελάττωμα στα μελανοκύτταρα τα κάνει να αυτοκαταστρέφονται.
Η λεύκη μπορεί επίσης να προκληθεί από ορισμένα γεγονότα, όπως το σωματικό ή συναισθηματικό στρες. Επειδή καμία από αυτές τις αιτίες δεν φαίνεται να εξηγεί πλήρως την πάθηση, είναι πιθανό ότι ένας συνδυασμός αυτών των παραγόντων είναι υπεύθυνος για την λεύκη.
Είναι επώδυνη η λεύκη;
Η λεύκη δεν είναι επώδυνη. Ωστόσο, μπορεί να πάθετε επώδυνα ηλιακά εγκαύματα στα πιο ανοιχτόχρωμα σημεία του δέρματος. Είναι σημαντικό να προστατεύεστε από τον ήλιο με μέτρα όπως η χρήση αντηλιακού, η αποφυγή του ήλιου τις ώρες που είναι πιο δυνατός και η χρήση προστατευτικού ρουχισμού. Μερικοί άνθρωποι με λεύκη έχουν αναφέρει ότι έχουν φαγούρα στο δέρμα μερικές φορές, ακόμη και πριν από την έναρξη του αποχρωματισμού.
Λεύκη: Συμπτώματα
- Τα μπαλώματα του δέρματος χάνουν το χρώμα τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τα μάτια και/ή τους βλεννογόνους στο στόμα, ή την μύτη σας.
- Τα μπαλώματα των μαλλιών στο κεφάλι, ή το πρόσωπό σας γίνονται πρόωρα γκρίζα, ή λευκά.
Προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την λεύκη
Αν και η λεύκη είναι κυρίως μια αισθητική πάθηση, τα άτομα με λεύκη μπορεί να αντιμετωπίσουν μια ποικιλία προβλημάτων:
- Επειδή δεν έχουν μελανοκύτταρα, οι ωχρές κηλίδες είναι πιο ευαίσθητες στο ηλιακό φως από το υπόλοιπο δέρμα, επομένως θα καούν από το ήλιο, παρά θα μαυρίσουν.
- Τα άτομα με λεύκη μπορεί να έχουν κάποιες ανωμαλίες στον αμφιβληστροειδή τους (το εσωτερικό στρώμα του ματιού που περιέχει φωτοευαίσθητα κύτταρα) και κάποια διακύμανση του χρώματος στις ίριδες (το έγχρωμο μέρος του ματιού). Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει κάποια φλεγμονή του αμφιβληστροειδούς ή της ίριδας, αλλά η όραση συνήθως δεν επηρεάζεται.
- Τα άτομα με λεύκη μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάθουν άλλες αυτοάνοσες ασθένειες, όπως ο υποθυρεοειδισμός, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αναιμία, η νόσος του Addison και η γυροειδής αλωπεκία. Αλλά και τούμπαλιν: τα άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν λεύκη.
- Τα άτομα με λεύκη μπορεί να νιώθουν αμηχανία, ή άγχος για το δέρμα τους. Μερικές φορές οι άλλοι γύρω τους είναι αγενείς: μπορεί να κοιτάζουν επίμονα ή να λένε αγενή πράγματα. Αυτό θα μπορούσε να κάνει ένα άτομο με λεύκη να αναπτύξει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα άγχους ή κατάθλιψης και να κάνει κάποιον να θέλει να απομονωθεί. Εάν συμβεί αυτό, θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό και την οικογένεια και τους φίλους σας για να σας βοηθήσουν να βρείτε μια λύση.
Ποιες άλλες καταστάσεις υγείας μπορεί να μοιάζουν με την λεύκη
Υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που κάνουν το δέρμα να αλλάζει ή να χάνει τη μελάγχρωση. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Χημική λευκοδερμία: Η έκθεση σε ορισμένες βιομηχανικές χημικές ουσίες προκαλεί βλάβη στα κύτταρα του δέρματος, με αποτέλεσμα γραμμικές ή κηλιδωτές λευκές περιοχές του δέρματος
- Tinea versicolor: Αυτή η μόλυνση ζύμης μπορεί να δημιουργήσει σκούρες κηλίδες που εμφανίζονται σε ανοιχτόχρωμο δέρμα ή ανοιχτόχρωμες κηλίδες που εμφανίζονται σε πιο σκούρο δέρμα.
- Αλμπινισμός: Αυτή η γενετική πάθηση σημαίνει ότι έχετε χαμηλότερα επίπεδα μελανίνης στο δέρμα, τα μαλλιά ή/και τα μάτια.
- Pityriasis alba: Αυτή η κατάσταση ξεκινά με κόκκινες και φολιδωτές περιοχές του δέρματος, οι οποίες ξεθωριάζουν σε φολιδωτά πιο ανοιχτόχρωμα κομμάτια δέρματος.
Λεύκη: Θεραπείες και τρόποι αντιμετώπισης
Δεν υπάρχει θεραπεία για την λεύκη. Ο στόχος της ιατρικής θεραπείας είναι να δημιουργήσει έναν ομοιόμορφο τόνο δέρματος είτε αποκαθιστώντας το χρώμα (επαναμελάγχρωση), είτε εξαλείφοντας το υπόλοιπο χρώμα (αποχρωματισμός). Οι συνήθεις θεραπείες περιλαμβάνουν θεραπεία καμουφλάζ, θεραπεία μελάγχρωσης, θεραπεία φωτός και χειρουργική επέμβαση.
Θεραπεία καμουφλάζ
- Εφαρμογή αντηλιακού με δείκτη προστασίας SPF 30 ή μεγαλύτερο. Επίσης, το αντηλιακό πρέπει να είναι ευρέος φάσματος και να προστατεύει από UVB και UVA ακτινοβολία. Η χρήση αντηλιακών ελαχιστοποιεί το μαύρισμα, περιορίζοντας έτσι την αντίθεση μεταξύ του προσβεβλημένου και του κανονικού δέρματος.
- Τα μακιγιάζ βοηθούν στο καμουφλάρισμα των αποχρωματισμένων περιοχών. Υπάρχουν εξειδικευμένα προϊόντα για άτομα με λεύκη.
- Βαφές μαλλιών εάν η λεύκη επηρεάζει τα μαλλιά.
- Θεραπεία αποχρωματισμού με το φάρμακο μονοβενζόνη (monobenzone) μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν η λεύκη είναι εκτεταμένη. Αυτό το φάρμακο εφαρμόζεται σε χρωματισμένα σημεία του δέρματος και θα τα κάνει πιο λευκά, ώστε να ταιριάζουν με τις περιοχές της λεύκης.
Θεραπεία επαναμελάγχρωσης
- Κορτικοστεροειδή μπορούν να ληφθούν από το στόμα (ως χάπι) ή τοπικά (ως αλοιφή που τοποθετείται στο δέρμα). Τα αποτελέσματα ενδέχεται να διαρκέσουν έως και 3 μήνες. Ο γιατρός θα παρακολουθεί τον ασθενή για τυχόν παρενέργειες, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν λέπτυνση δέρματος ή ραβδώσεις (ραγάδες) εάν χρησιμοποιηθεί για παρατεταμένη περίοδο.
- Τοπικά ανάλογα βιταμίνης D.
- Τοπικοί ανοσοτροποποιητές όπως οι αναστολείς καλσινευρίνης (calcineurin).
Θεραπεία φωτός
- Η υπεριώδης ακτινοβολία στενής ζώνης Β (NB-UVB) απαιτεί δύο έως τρεις συνεδρίες θεραπείας την εβδομάδα για αρκετούς μήνες.
- Τα λέιζερ Excimer εκπέμπουν ένα μήκος κύματος υπεριώδους φωτός κοντά σε αυτό της UVB στενής ζώνης. Αυτό είναι καλύτερο για ασθενείς που δεν έχουν εκτεταμένες ή μεγάλες βλάβες, καθώς χορηγείται σε μικρές, στοχευμένες περιοχές.
- Ο συνδυασμός ψωραλενίου (psoralen ) από το στόμα και UVA (PUVA) χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μεγάλων περιοχών δέρματος με λεύκη. Αυτή η θεραπεία λέγεται ότι είναι πολύ αποτελεσματική για άτομα με λεύκη στις περιοχές του κεφαλιού, του λαιμού, του κορμού, των χεριών και των ποδιών.
Χειρουργική επέμβαση
- Δερματικά μοσχεύματα (από τον ίδιο τον ασθενή): Κομμάτια δέρματος λαμβάνονται από ένα μέρος του ασθενούς και χρησιμοποιείται για την κάλυψη ενός άλλου τμήματος. Πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν ουλές, λοίμωξη ή αδυναμία επαναμελάγχρωσης.
- Μικρομελάγχρωση: Ένας τύπος τατουάζ που εφαρμόζεται συνήθως στα χείλη ατόμων που πάσχουν από λεύκη.
Ποια είναι η πρόγνωση για τα άτομα με λεύκη
Περίπου το 10-20% των ανθρώπων που έχουν λεύκη ανακτούν πλήρως το χρώμα του δέρματός τους. Τα άτομα με τις μεγαλύτερες πιθανότητες να ανακτήσουν το χρώμα του δέρματος είναι τα νεαρά άτομα, των οποίων η λεύκη φτάνει στο αποκορύφωμά της σε λιγότερο από έξι μήνες και εντοπίζεται κυρίως στην περιοχή του προσώπου. Οι άνθρωποι που είναι λιγότερο πιθανό να ανακτήσουν το χρώμα τους είναι εκείνοι που εμφανίζουν λεύκη αργότερα στη ζωή τους στα χείλη και στα άκρα τους, ειδικά στα χέρια.